ඔටිසම් Autism ළමා රෝගය

මෙම වචනය ග්‍රීක "ඕටොස්" නම් "තමා" යන අරුතය ඇති වචනයෙන් ඇතිවන්නකි. මෙම රෝගය ඇත්තන්, තමා ගැන පමණක් සිතන බවත්, අනුන් ගැන කිසිම සැලකිල්ලක් නැති බවත්, එවිට විශ්වාස කල බැවින්, එසේ නම් කෙරිණ.

කුඩා ළමුනට ඇතිවන මෙම රෝගය, ඉන්පසු දිගටම වැඩිහිටි කලට පවතී. සුවයක් තවම සොයාගන නැත. එය, කලින් සිතුවාට වඩා බහුල රෝගයක් කියා දැන් කියනවා. ලොව පුරාම එකලෙසම පවතිනව. සෑම ළමුන් 150 කින් කෙනෙකුට මේ රෝගය තිබෙන බවට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය කියයි. මෙහි ඇත්ත නැත්ත කෙසේ වුවද එම රෝගය සෑහෙන්න බහුල බව පෙනීයයි.

මෙම රෝගය, රෝග සංකිර්ණයකට අයත් බව දැන් පිලිගැණේ. ඕටිසම් රෝග/ආබාධ සංකීර්ණය Autism Spectrum Disorder (ASD) අතරට මෙම රෝග හතරත් ඇතුලුවනව.

• Asperger Syndrome ඇසිපගර් සින්ඩ්‍රෝමය (සින්ඩ්‍රෝමය යනු රෝග ලක්ෂන කිහිපයක සංයෝගයකින් හඳුනා ගන්නා රෝගයකි)
• Rett Syndrome රෙට් සින්ඩ්‍රෝමය
• PDD NOS (Pervasive Developmental Disorder) පැතිරෙන වර්ධනයේ ආබාධය
• Childhood Disintegrative Disorder. ළමා භේදනකාරී ආබාධය

මෙම රෝග සියල්ලටම පොදු ලක්ෂනයක් නම් සමාජයේ හැසිරීම හා අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ අධික දුර්වලතා සහ යම් දෙයක් නොනවත්වා යලි යලි කිරීම වැනි හැසිරිමයි. තවද පිරිමි ළමුන් අතර, ගැහඇනු ලමුනට වඩා සතර ගුණයක් බහුල වේ.

කුඩා අවදියේදීම මෙම රෝගය හඳුනා ගැනිම, ඔවුනගේ සාත්තු කිරීමටත්, උපරිම ලෙස හැකියාවන් දියුණු කිරීමටත් වැදගත් වේ. නමුත් රෝගය දැනගැනීම අපහසු කාර්යයක් වනු ඇත. බොහොවිට ළමයාගේ "අමුත්තක්" ඇතිබව මුලින්ම තේරෙන්නේ දෙමවයපියනට හෝ ඔවුනගේ ද දෙමවයපියනටය. මෙසේ සිතු වහාම ළමා රෝග කෙරෙහි විශේෂ වෛද්‍ය
වරයකු හමුවීම මැනවි.

පහත දක්වන ලක්ෂන ඔබේ අවදානයට ලක්විය යුතුය.

• මාස 6ක් වන විට ළදරුවා සිනා නොවේ, ආදරය, උණුසුම ඔහුගෙන් අපට ආපසු නොලැබේ.
• මාස 9කදී දෙමව්පියන් සමග සිනා, ශබ්ද උච්චාරනය, මුහුනේ තවත් නොයෙකුත් පෙනුම් නොදක්වයි
• 12 මසක් වී ද කතා කිරීමට උත්සාහයක් නොදැක්වීම, තමාගේ නමට ප්‍රතිචාරයක් නොදැක්වීම හා අත වැනීම, යමක් අතින් ඇල්ලීමට තැත් කිරීම, ඇඟිල්ල දික්කර යමක් පෙන්වීම, අතේ තිබෙන දෙයක් ඔසවා ඔබට පෙන්වීම වැනි දේ නොකිරිම
• මාස 16 කදී එකම වචනයක්වත් කතා නොකිරීම
• මාස 24 කදී වචන දෙකක් වත් එකතු අර්ථවත් යම් දෙයක් (නැවත නැවත වචන කීම හෝ අප කියනදේ ආපසු කීමෙන් හැර) කීමට බැරි වීම
• ඇත්ත වශයෙන් කිසිම විදියක කතාවක් නොකරයි නම් හො සමාජයේ ගැවසීමට කිසිසේත් බැරි නම්

ඇසට ඇස නොබැලීම ද බොහෝවිට දකින්න ලැබෙන ලක්ෂනයකි.

මෙම රෝගයට හේතුව තවම නොදනී. සමහරු, එන්නත් දීමනිසා මෙය ඇතිවිය හැකි බවට අනතුරු ඇඟවූ නමුදු, ලෝක සෞඛ්‍ය සංගමය (WHO) සහ ඇමරිකාවේ සුප්‍රසිද්ධ රෝග පාලන මධ්‍යස්ථානය (CDC) මෙම අදහස සම්පූර්ණයෙන්ම හෙලා දකියි.

පර්යේෂන කිහිපයක්ම ලොව පුරාම කෙරීගෙන යමින් පවතී. සමහර දත්තයන් මින් ලැබී ඇත. සමහර ජාන වල වෙනස්කම් ඇතිබව ද, ඔවුනගේ හිස්කබල අනික් ලමුනට වඩා සීග්‍රයෙන් වැඩිය හාකි බව ද, මොලයේ වෙනස් කොටස් අතර සබදකම් දුර්වල බවත්, මොලයේ සමහර ස්නායු අතර (synapse) පණිවිඩ හුවමාරුව දුර්වල බවත් සොයාගෙන ඇත. රිස්පිරිඩෝන් නමි බෙහෙතක් එම රෝගයේ පාලනය සඳහා දැනට යොදවා ඇත.

මීට අමතරව, පරිසරය මෙම රෝගයට බලපෑමක් දන්වන්නේද යන්න පර්යේශනයට භාජනය වී ඇත. සමහර රසායනික ද්‍රව්‍ය මෙම රොගය ඇතිකිරීමට හවුල්විය හැකි බවට සැකයක් තිබේ. රසදිය මින් එක් ද්‍රව්‍යයකි.
මෙම රෝගය සමාජයට ලොකු බරක් වන අතර, වසරකට මේ සඳහා ඇමෙරිකාණු ඩොලර් බිලියන 35 ක් පමණ වියදමක් දරන්න වන බවද හාවර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යා අංශය ප්‍රකාශ කරයි.

මෙවැනි ළමෙක් හැසිරෙන හැටි බලන්න

එම හැසිරිම ගැන ඔබට අමුත්තක් තේරෙනවද?

මෙම රෝග ලක්ෂන ගැන තව තොරතුරු ඉංග්‍රීසියෙන් මෙම වෙබ් අඩවියෙන් දැනුමක් ලබා ගත හැකිවේ.

විඩියෝ කීපයක් බලා ගත හැකි තැනක් (ෆයර්ෆොකස් වලින් නැරභිය නොහැක)

මෙම විඩියෝ බලා ගැනිමට තමාගේ විද්‍යුත් ලිපිණය සමග ලියා පදිංචි විය යුතුය. මෙම චිත්‍රපටි වලින් ඔතිසම් ගැන පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගත හැකියි.




මෙම රෝගය ඇති ළමුන් හදා වඩා බලා ගැනීම ඉතා අපහසු කාර්යයක් විය හැකිවන අතර, ඔවුන් බොහෝ විට විශේෂ පාසැලකට යැවිය යුතු. ලංකාවේ, චිත්‍රා පටුමග, කොලඹ 5 දී, එවැනි පාසලක් තිබේ. එම පාසල මෙවැනි ළමුන් ගැන ප්‍රායෝගික දැණුමක් ඇති ලංකාවේ එකම පාසල විය හැකියි.

ලංකාවේ ඔටිසම් නම් ආබාධය ගැන දැණුම වැඩීමට ව්‍යාපාරයක් ඇත.