Sunday, September 14, 2008

සිරිමාගේ වෙන්දේසිය


බුදු රදුන් විසූ නගරයක, සිරිමා නම් ඉතා ලස්සන ඝනිකාවක් වාසය කලා. ඇයගේ මුහුනත් සිරුරත් ඉතා සිත් ඇද ගන්නා සුඵ බැවින් එක් භික්ෂුවක් ද රහසින් ඇයට ඇල්මක් ඇති කරගෙන සිටියා. ඇය සමග යැමට කැමති අය ට කහවනු 2000 පමන ගෙවන්න වුනා. සමහර අය ඊටත් වඩා ගෙවනව.

කෙසේ හෝ ඇය හදිසියේ අසනීප වූ විට ටිම දෙනෙක් ඇය බලන්න ගියා. අර භික්ෂුව ද එතන ට වැඩිය. බුදු රදුන් මෙය දැන ගත්තා.

හදිසියේම ඇය අඩු වයසේම මෙම රෝඟය නිසා මිය ගියා. බුදු රදුන් මේ දැනගෙන, ඇයගේ සිරුර දින තුනක් තබා, ඉන්පසු වෙන්දේසි කරන ලෙස රජතුමා ට දැන්වු වා. අර භික්ෂුව හා අනෙකුත් භික්ෂූන් වහන්සේ සමග, බුදුරදුන් එතනට වැඩිසේක.

මියගිය බව නොකියා, සිරිමා වෙන්දේසි කරන බව නගරයේ දැන්වීමක් කරන ලදී. වෙන්දේසිය පටන් ගත් විට කහවනු 3000න් පටන් ගෙන ඇයගේ මිනිය විවෘත කරන ලදී.

කහවනු 3000 ? කිසිවෙක් නැත. 2000...1000...500...100...10....කවුරුවත් නැත.

කැමති කෙනෙකුට එක් කහවනුවක් වත් නැතිව ගෙන යන්න ට ආරාදනා කලහ. ඒත් කිසිවෙක් නොමැත.

අර මුලින් කියන භික්ෂුව ට ඇයගේ කුණුවී යන සිරුර දැක, සත්‍යය පැහැදුනේ ය.

Monday, September 8, 2008

ගතට ග්‍ලූකෝස්; සිතට?


සිරුරේ ඇතිවන ක්‍රියාවන් සියල්ලටම ශක්තිය ලබා දෙන්නේ ග්‍ලූකෝස් නම් සීනි වර්ගයයි. අප ආහාරයට ගන්නා සීනි සුක්රොස් නමැති අනුචකි. එය සිරුර තුල ග්‍ලූකෝස් වලට හරවනු ලැබේ. අප ගන්නා බොහෝ ආහාර අන්තිමට ග්‍ලූකෝස් වලට හරවනු ලැබෙ. . මොලයට ග්ලූකෝස් නැතුව විනාඩි කිහිපයකට වඩා ගතවු නොත්, අප මිය යනු ඇත. සිරුරේ සෑම ශෛලයටම ග්‍ලූකෝස් අත්‍යවශ්‍යය. ග්‍ලූකෝස් වෙනුවට ෆ්‍රක්ටෝස් යොදවන එකම එක ශෛලයක් ඇත :-)

හොඳයි, එසේනම් ගතට උවමනා ග්ලූකෝස්. සිත ට ශක්තිය අවශ්‍ය බව අප දැන ගත යුතුයි. සිත පහත වැටුනු විට ගතටත් බලපානව. ඇඟට පණ නෑ. කිසිවක් කරන්න බෑ. නොයෙක් ලෙඩ හැදෙනව. සිත ප්‍රබෝදමත් වූ විට අපට පුදුම ශක්තියක් වීරියක් ඇතිවෙනව නොවෙ ද? රෝගත් සුව වෙනව, සමහර විට කිසිම බෙහෙතක් නැතුව! එසේනම් සිතට ශකිතිය ලැබෙන්නේ සතුට මගින් බව වැටහෙනවා. ඉන් ගතටත් හොඳ බලපැමක් ඇතිවනව.

සතුට, සිත තුල ඇතිකර ගැනීමට දුක ඉවත් කල යුතුයි. දුක ඉවත් කිරීමට මග අප දත යුතුයි. සතුට වඩන මග එවිට තේරෙනව.
සතුට වැඩෙන්නෙ උවමනා දේ ලැබුනු විට නොව. එය තාවකාලිකයි. ලැබුනු අවස්තාවේ සිට තවත් කරදර. ඒක නැතිවෙයිද? කැඩෙයිද? කවුරුවත් සොරා ගනීවි ද? ඇත්ත සතුට ලැබෙන්නේ ආසවක් හෝ තරහක් අතහැරියම.

සතුට වඩමු!

Friday, September 5, 2008

සිරුරේ ගල් ඉවත් කිරීමට ක්‍රම

සිරුර තුල හැදෙන ගල් ගැන මං කෙටි සටහනක් ලීව, මතක ද? ගල් ඉවත් කරන්නේ කෙසේද?
බොහෝ ගල් ස්වාභාවිකව පිට වෙනව. අපොයි හොඳයි! එහෙම නොගියොත්?
1. සැත් කමකින් - ලෙඩුන් කැමති නෑ නොව ලොකු කැපිලි වලට ;-) නමුත් ලොකු ගල් වලට මේ තමයි හොඳම ක්‍රමය.
2. සුඵ සැත්කමකින් - මේ ගැන මා ලිව්ව මීට පෙර
3. සිරුර තුලම කුඩු කිරීම - කිසිම කැපිල්ලක් නැතුව - සිහි නැතිකරන්න උවමනා නෑ. නියමයි! ඒ කොහොම ද?

ESWL (Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy)* 1980 ජර්මනියෙ පටන් ගත් ක්‍රමයක්. අපේ රටේ කොළඹ ජැතික රෝහලේ, නුවර රෝහලේ සහ ආසිරි ශල්‍ය රෝහලේ (නාරහේන්පිට) මේ පහසුකම තිබෙනව.

මෙම උපකරනයේ තරංග නිපදවන ක්‍මයක් සහ තරංග සිරුරට යැවීමට ජලය පිරි තටාකයක් ද, ගලට එම තරංග එල්ල කිරීමට අධි ස්‍රවන ස්කෑන් සහ එක්ස් කිරන යොදවන ක්‍රමයකින් ද සමන්විතය.

ලෙඩා එම "ඇඳ" මත සැතපෙනව. තරංග යටින් ජලය හරහා විත් ඔහුගේ සිරුර හරහා ගොස් ගලට වදිනවා. අපේ සිරුරත් 70% පමණ ජලයෙන් පිරුනු බැවින් තරංග පහසුවෙන් යනව. ගල දෙදරන විට අපට ටිකක් රිදෙන්න පුලුවනි.

එවෙලෙම ගල කුඩුවුනා ද කියල දැන ගන්න අපහසුයි. ඇයි? කැඩුනු ගල් තවම එකට ඇලිල තිබිය හැකි බැවින්. එනිසා තික දවසකින් එක්ස් රේ පිංතූරයක් ගත යුතුයි.

ගල කැඩුනොත්, එම කැබලි කුඩාවට කැඩුනා නම්, මුත්‍රා සමග සේදී යනව. තේ පෙරනයක් හරහා මුත්‍රා කිරීමෙන් මෙම කැබලි එකතු කර ගත හැකියි. එවිට ගිය බව දැනගැනීම පමණක් නොව, ඒවා විශ්ලේෂනය කොට, කෙසේ සෑදුනේ දැයි සොයා ගත හැකි වේ.

ගල කැඩුනෙ නැත්නම් හෝ ලොකු කැබලි වලට කැඩුනේ නම් ඇයෙත් කුඩු කිරීමට තැත් කල හැකයි. නමුත් දෙවන වරට කඩන්නේ සති දෙකක් පමණ කලක ට පසුව යි.

කැඩෙන්නෙම නැති ගල් (කලාතුරකින්) වෙන ක්‍රමයකට ඉවත් කල යුතුයි.

එකම කරදරය, කැඩුනු ගල් හිරවුනොත්. එවිට ආයෙත් කුඩු කිරීම හෝ, වෙන සුලු සැත්කම්කින් ඉවත් කල යුතු වේ.

* Extra කියන්නේ "පිටින්" යන අරුතයි. corporeal කියන්නේ සිරුර ට ග්‍රීක බසින් ; Shock Wave කියන්නේ තරංග වලට Lithotripsy ලිතො කියන්නේ "ගල" ග්‍රීක බසින් ;ට්‍රිප්සි යනු "කඩන/බිඳින" යන්නයි.

Thursday, September 4, 2008

බාලිකාවනට නව එන්නතක්

ගර්භාශයේ පිලිකා වැලකීමට නව එන්නතක් ලොව රට කිහිපයක යොදවන්නට පටන් ගනියි. HPV (Human Papilloma Virus) නම් වයිරසය නිසා ඇතිවන මෙම පිලිකාව නැති කිරීමට හොඳ අවස්ථාවක් මින් ඇරඹේ යැයි ඔවුනගේ මතයයි. අවුරුදු 12 සිට 18 දක්වා වයස් ඇති බාලිකාවනට මෙය සුදුසු ය.

HPV vaccine

Wednesday, September 3, 2008

සොහොන

"we were soldiers soundtrack"

චන්දිමගේ ඉහත ලිපිය දුටු මට මෙම ඉංගිරිසි සිංදුවක් මතක් වුනා. Don Mclean ගායකයාගේ නම. ගීතයේ නම "the grave". Watch and listen video on YouTube. Click the link.

The Grave


The lyrics:
http://www.mp3lyrics.org/d/don-mclean/the/

Monday, September 1, 2008

සංගීතය නොමිලේ - සොරකම් නොකර!

සංගීතය නිපදවන අයගේ ජීවන මග මෙයයි. තුරුදැල හරහා සංගීතය බෙදා හෙදා ගැනීමේදී ඔවුනට කිසිවක් නොලැබේ නම්, එතන ඔවුනට අයිති දෙයක් සොරා කෑම ක් වේ.

දැන් "කර්චූන්ස්" නම් නව වෙබ් අඩවියකින් නොමිලේ අපට සංගීතය ලබා දෙන අතර, සංගීතය නිපදවන්නනට මුදල් ගෙවීමක් කරන සැලැස්මක් ඇති කර ඇත. මෙය අගය කල හැකි ස්කොට්ලන්තයෙන් හටගත් දෙයකි.

(No hassle, no guilt, no viruses, no DRM.... and no adverts attached!!!)


http://www.kerchoonz.com/goChoonz/

Friday, August 29, 2008

කිරි මුහුද

මුහුදේ සමහර අවස්ථා වල ජලය "කිරි පැහැ" වන බව මුහුදේ යන අය විස්තර කර තිබේ. මෙසේ පෙනෙන්නේ කඵවර වී ගෙන එනවිටයි. ඇත්තටම එය නිල් පැහැයක් විය හැකයි. මීට හේතුව මුහුදේ අඩික ලෙස බැක්ටීරියා වර්ගයක් වැඩීම යැයි විශ්වාස කෙරේ. මෙම බැක්‍ටීරියා වුනට ජෛව සදීප්තිය ( bioluminescence) ඇතිකල හැකි බවයි මීට හේතුව. ලඟදී අපූරු චන්ද්‍රිකා රූපයක් මගින් මෙම සිදුවිමක් දැක ගත් බවට වාර්තා වෙයි.

ජෛව සන්දීප්තය ඇති අප දන්නා සතෙක් නාම් කලා මැදිරියයි ( firefly). නමුත් මෙම හැකියාව බොහෝ සතුනට ද ඇත.
මුහුද පත්ලෙ ජීවත් වන සමහරුනගේ ද මෙම හැකියාව තිබෙන බව මා මීට පෙර සටහන් කලා මෙතන. http://suvasayura.blogspot.com/2008/07/blog-post.html

ගෙම්බාගේ වසර ගෙවී යමින් පවතී...





ගෙම්බා අප සමග කෙතෙක් කල් සිටී ද?
http://suvasayura.blogspot.com/2008/06/blog-post_26.html

Thursday, August 28, 2008

රැහැයියෝ


රැහැයියන් දකින්න අපහසු වුවද, උන්ගේ ගීත අසා නොසිටීම අසීරු කාර්යයකි. කුඩා කල සිට මා මුන්ගේ ගීත අසන්නේ ලොකු ආසාවකින්. උන් හැමදෙන එකවර නිහඩ වන්නේ කෙසේ ද යන්න මට තවම පුදුමයක ට හේතුවකි. ඔබ දන්නව ද එසේ නවතින හැටි? උන් එකවර නිහඩ වූවිට ඇතිවන මොහොත අපූරුයි. දහස් දෙනෙක් එකවර එකඟව හඩ නතර කරන්න උන් අතර යම් බසක් ඇත්ද? කියන ගීතයේ යම් සැකසුමක් තිබේ ද?

මේ කෘමී විශේෂය ලොව පුරාම පැතිරී ඇත. අප රටේ නැති තැනක් සොයා ගත නොහැක. නමුත් උන්ගේ ගිතය ට ඔබ සැබැවින්ම අසා තිබේ ද? උන්ගේ හඩ වෙනස් වන බව තේරේවි. තැනින් තැනට. මොහොතින් මොහොතට.

රැහැයියාට ඉංගිරිසියෙන් කියන්නෙ "ක්‍රිකට්" (cricket) කියලයි. විශේෂ 900කට වඩා සිටින මොවුන්ගේ ගීත විශේෂයෙන් විශේෂය ට වෙනස් වෙ. උන් බොහෝ අතින් තණකොළ පෙත්තට සමානයි. උන්ට සෑහෙන්න දුර/උඩ පනින්න පිලිවනි ( අඩි තුනක් පමණ).

උන් ගැන බොහෝ කට කතා සහ විස්වාස ගෙතී තිබෙන්නේ, උන්ගේ හඩ නිසයි. ගෙදරින් පිටවන විට උන් නිහඩ වූවොත් ඒ ගමණ අසුබ බව සමහරුනගේ විස්වාසයයි. උන්ව ගෙදරක ඇතුලට විත් ශබ්ද කිරීම වාසනාවන්ත බව සමහරු සිතයි. චීනයේ හා ජපානයේ උන් කුඩා කූඩුවල දාගෙන ගෙවල් ඇතුලේ ඇතිකල බව සඳහන් වේ. ගෙදරට අමුත්තන් පැමිනිවිට අමනාප නොවී පිටවී යන බවට මතයක් තිබින. උන්ගේ වාදනය ඉතා මිහිරි ලෙස සලකන අය, ගෙවල ඇති කලහ.

රැහැයියන් සබ්ද නගන්නේ උන්ගෙ කටින් නොව. පියාපත් වලිනි. එනිසා එය ගායනයක් නොව වාදනයකි! අනෙක මේ වාදනය කරනුයේ පරිමි සතුන් පමණි. උන්ගේ පියාපත් මේ සඳහා විසෙසුව සැකසි ඇත. එනිසා පියාසර කරන්නට බොහෝ රැහැයියන් විසේසනයනට නොහැකිය. වමත පිහිටි පෙර පියාපත යට දාර ඇත. මෙය අංශක 45 පමණ ඔසවා, දකුණු පියාපතේ පිටුපස ඉහල පියාපත සමග එකිනෙක ගාවයි. මෙම දකුණු පියාපත ගොරෝසුය. මෙය ක්‍රමය, හිස කෙස් පිහිරන පනාවක් නිය පොත්තෙන් සූරනවා මෙනි. මෙම ක්‍රමයට "ස්ට්‍රිඩියුලේෂන්" ( stridulation) යැයි කියනු ලැබේ.


මේ වාදනයට හේතුව, පරිමි සතකු, ගැහැනු සතකු ලඟට ගෙන්වා ගැනීමයි. අපේ සමහර අයත් ඕක කරනව - හින්දු චිත්‍රපට වල බොහෝ විට වෙන වැඩක්. මේ වාදනය හතර විදියකට වන බව සඳහන් වේ.
1. වැඩිම ශබ්ද නැගීම ගැහැණු සතා ට තමාව සොයාගෙන ලං වීමට යි ( අනෙකෙ පිරිමි සතුනට ඈත්විමට යි!).
2. ගැහැනු සතා ලංවූ විට ශබ්දය ඉතා අඩුකර වාදනයක් කරයි.
3. පිරිමි සතෙක් වාරදිලා හෝ ලං වුවහොත් ඉතා "නපුරු" වාදනයක් කරණු ඇසෙයි!
4. ගැහැණු සතා සමග එක්විමේදී කෙටි "සංසර්ග" වාදනයක් කරයි.

මෙම විබහළ ට ගොස් වාදනය අසතෑකි!
http://buzz.ifas.ufl.edu/489a.htm

ගැහැණු සතාගේ "කන" ඇත්තේ උගේ පාද වල හන්දිය ලඟ යි.
ගැහැනු සතා බිත්තර 2000 ක් පමණ එකවර පිටකරයි.

මුලින් කී පරිදි එක් එක් විශේෂය අනුව මේ වාදනය වෙනස් වේ. එමෙන්ම උෂ්ණත්වය අනුව ද වෙනස් වේ. උෂ්ණත්වය වැඩිවිමත් සමග රිද්ම වේගය වැඩිවේ. එම වැඩිවීම කෙතරම් සූක්ශමද කියතොත්, සමහර රැහැයියන් විශේෂ වල නාදයෙන් උෂ්ණත්වය මැනිය හැකියි. මෙයට "ඩොල්බෙයාර්ගේ නියමය" ( Dolbear's Law) යැයි කියණු ලැබේ.

උන් කුණුවන ශාක කොටස්, පුස් හෝ දිලීර වර්ග, කුඩා ශාක, මැරුණු කෘමින් ආහාරයට ගනී. සමහර අප්‍රිකානු හා ආසියාතික රටවල මිනිසුන් උන් ව ආහාරයට ගනී! ඇමෙරිකාවේ ද සමහර අය මෙම කෘමීන් අනුබව කරයි. ( හරි රසවත් ආහාරයක් කියලයි කියන්නෙ! පියාපත් හා පාද තමයි උගුරෙ රැඳෙන්නෙ...)

මුන් පිරිමි සතුන් දෙදෙනෙක් එකලඟ දැමූවිට උන් සටන් කරයි. මෙය ක්‍රීඩාවක් ලෙස චීනයේ කෙරෙන බව කියවේ. මෙවර ඔලිම්පික් ක්‍රීඩාවලියේදී මෙය දැකගත හැකි වේ යැයි බලාපොරොත්තු වූ අයගේ පැතුම් සුන්වී ගිය බව ආරංචි මාර්ග
වලින් කියැවේ :0

උන් "ක්‍රිකට්" ගහනව ද? ඒ වගේ...................


Sunday, August 24, 2008

පවුල් ජීවිතයට වැදගත් වදනක්

හරි වදන යෙදීමේ වැදගත් කම මොනවට පෙන්වා දෙන අවස්ථා පවුල් ජීවිතයේ පැහැදිලිව පෙන්වයි. වැරදි වදන නිසා පවුල කැඩී බිඳී යා හැකියි. බිරිඳ සමග දවසක් කතා නොකර සිටින අවස්ථා ඇතිවිය හැකියි. ළමුන් ඉදිරියේ අනවශ්‍ය වාද ගැටුම් ඇතිවිය හැකියි. එනිසා මේ වැදගත් වදන ගැන හොඳින් දැනගත යුතුයි. හැමවිට එය යෙදවිමට පුරුදු විය යුතුයි.

මෙන්න අහන්න.

" මං කිව්ව නේද ඔයාට නිමල්‍ල ට ආරාදනා පතක් යවන්න කියල? ඇයි ඔයා යැව්වෙ නැත්තෙ? දැන් ඒගොල්ලො තරහ වෙයි. ඔයා ට කිසිම දෙයක් හරිය ට කරන්න බෑ. මං මොන මෝඩයෙක් බැන්ද ද මං දන්නෙ නෑ"

" ඉතිං ඔයා මොක ද ඒක නොකලෙ? ඔයා අනිත් අයට ආරාදනා යැව්වෙ. මං මොඩයනෙ, ඉතං මහ ලොකු නුවනක්කාරය කරන්න තිබුනනෙ. අනෙක මං ඔයා ට ෆෝන් කරල කිවවනෙ. මං නිසයි ඔයාට ඒ අතපසුවීම මතක් වුනේ, ඔන්න මෝඩයගෙ වැඩ!"

මෙන්න ආයිත් අහන්න

" මං යනව සාලියගෙ ගෙදර. ඔයා එනවනං ඉක්මනට ඇඳ ගන්න නැත්තං මා යනව"
"ඔයා ට ඕන නං යන්න. මට දැන් ද කියන්නෙ? ඔයා හොඳ ට ඇඳගත්ත ට පස්සෙ?"

මෙවැනි වාද ඇතිවීම ට හේතුව? එක වදනකින් ඔව නැවතිය හැකි - සදහටම.

මේ බලන්න.

" අනේ! නිමල්ල ට ආරාදනා කරන්න අපි ට අමතක උනානෙ! ......"
" අපි යං ද සාලියලගෙ ගෙදර?....."

"අපි"

ඉතා කෙටි වදනක්. බහු වචනයක්. සාමයෙ සහ ආදරයේ වැදගත්ම වදනක්.

වැඩිපුර යොදවමු. නේ ද?

Friday, August 22, 2008

රුධිර පීඩනය වැඩිවීම ට හේතු

අධික රුධිර පීඩනය ගැන හැඳින්විම කියෙව්ව ද?

රුධිර පීඩනය වැඩි අයගෙන් බොහෝ අය ට, 95% පමණ , හේතුවක් සොයා ගත නොහැක. ඉංගිරිසියෙන් essential hypertension ලෙස මේ අයගේ රෝගයට හේතු හඳුන්වයි. නොදැණුවත් කම වසා ගන්න වෙද මහතුන් භාවිතා කරන නමක් :-) හේතුව නොදන නමුදු, එහි යටින් ඇතිවන යම් ක්‍රියා දාමයන් ගැන අවබෝධයක් ඇත.

තවද, මානසික පීඩනය මෙම රෝගය ට වෙසෙසින් බලපානු ඇත. එසේම හදිසියේ අධික ලෙස පීඩනය වැඩිවීම ට කෝපය හෝ තරහ යෑම, හදිසි බිය, කළබළ වීම හේතු විය හැකිය.

5% පමන අයගෙ හේතුවක් සොයා ගත හැකිය.

හෘදයෙන් පිටවන ධමනිය - මහා ධමනිය - උප්පත්තියෙන්ම පටු විය හැක. එවිට මේ අයගේ, එම පටුවීම පිහිටන තැන අනුව, එක අතක හෝ අත් දෙකේ පමනක් පීඩනය වැඩිය. ඔඵවට ද - එනිසා මොලයට ද - මෙය බලපාන නිසා භයානක රෝගයකි. කුඩා ළමුනගේ හෝ තරුණ අයගේ රිධිර පීඩනය වැඩිවීම ට එක හේතුවකි. ඉංගිරිසි බසින් coarctation of the aorta ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ.



වකුගඩුව උඩින් අධිවෘක්ක ග්‍රන්ඨ( adrenal glands or suprarenal glands) නම් ග්‍රන්ත දෙකකි. මේ ග්‍රන්තිවල ස්‍රාවයන් වැඩි වුව හොත්, රුඩිර පීඩණය වැඩිවිය හැකිය.

වකුගඩුව ට ලේ ගෙන යන ඩමනිය පටුවීම තව හේතුවකි. (renal artery stenosis)
වකුගඩුවල වෙනත් රෝග නිසා ද රුධිර පිඩනය වැඩිවිය හැකිය.
සමහර ඔසු ගන්නා විට ද පීඩනය වැඩිවිය හැකිය. ස්ටිරොයිඩ ලෙස හඳුනන සමහර මීට අයත් වේ. ප්‍රෙඩිනිසොලෝන් නම් ඇදුමට ගන්නා ඔසුව නිසා ද පීඩනය වැඩිවිය හැකිය.

මේ හේතු සොයා ගැනීම වැදගත් වන්නේ ඇයි? ඉන් සමහරක් සැත්කම් මගින් සුව කල හැකි බැවිනි. විසෙසෙන්ම අඩු වයසේ අය රිධිර පීඩනය වැඩිවී බැව දැනගත් විගස, මෙම හේතු තිබේද යැයි සොයා බැලිය යුතුය. එසේ සෙවිමට කරන පරීක්ෂන සමහරක් නම්:

ස්කැන් ( ultrasoud scan)
විසේස මුත්‍ර පරීක්ෂන
එකස්රේ ක්‍රම - x-rays, CT scan

රුඩිර පිඩනය වැඩි වූ වි ට සිරුරට ඇතිවන බලපෑම් කිම? පසු දිනක බලමු.

සිංහළ ද ? සිංහල ද?


පුල්ලි කවියකි


සිංහළ ද සිංහල ද "හරි" යන්න

බස දන්න උතුමනට බෑ විසඳන්න

කැමති විදියට ඔබ එය ලියන්න

දොස් පෙන්වන අයගෙන් කමන්න!

Thursday, August 21, 2008

සිරුර තුල හැදෙන ගල්

සිරුර තුල ඇතිවන ගල් වල ට වටිනාකමක් නැති එකයි දුක............



සිරුර තුල ඇති නොයෙක් ලවණ නිසා, ගල් ඇතිවන එක පුදුමයක් නොවේ.

  • මුත්‍රා ගල් urinary stones or calculi
  • පිත ගල් gallstones
  • කෙල හෙවත් ඛේට ග්‍රන්ති වල salivary stones or calculi
  • අග්න්‍යාශය තුල pancreatic stones

බහුල ලෙස ගල් ඇතිවණුයේ මුත්‍රා මාර්ගය තුල යි. වකුගඩු, මුත්‍ර නාලිකා, මුත්‍රා බොක්ක ( මුත්‍රාෂය) තුල ද කලාතුරකින් මුත්‍ර වාහිනිය තුල හිරවී තිබෙණු දක්නට ලැබේ. මුත්‍රා වල ලවණ සමතුලිතතාව නැතිවූ විට කුඩා ස්ඵටික ඇතිවි, ඒවා සේදී පිට නොවී හිර වූවොත්, ගැටඵවක් ඇතිවේ. ඒවා වැඩීමට පටන් ගනී. මුත්‍රා අවහිර වූ විට වකුගඩු නරක් විය හැකිය. එක පැත්තක් පමණක් හිර වුවහොත් ( අපට වකුගඩු දෙකක් තියෙනවනෙ) මුත්‍රා පිටවිමේ කිසි අඩුවකෙ නොපෙනේ. කොන්ද, බඩ අධික ලෙස රිදීම ට පටන් ගත හැකිය. මුත්‍ර සමග ලේ යා හැකිය. විෂබීජ ඇතුල් වුවහොත් ඉතා අසීරු තත්ත්වයක් ඇතිවිය හැකියි. මෙවිට යම් ක්‍රමයක ට ගල් වහා ඉවත් කල යුතු වේ.

මුත්‍ර ගල් කැල්සියම් වලින් බොහෝ විට ඇතිවන්නේය. කැල්සියම් සමග ඔක්සලේට් (oxalate) නම් ලවණයක් එක්විය හැක. බොහෝ ඔක්සලේට් සිරුර තුලම හටගනී. සමහරුන ගේ උප්පත්තියෙම්ම අක්මාවේ යම් එන්සයමයක අඩුවීමක් නිසා ඔක්සලේට් වැඩි පමනින් මුත්‍ර මාර්ගයට වෑස්සී එහි ලවන සමතුලිතතාව වෙනස් කරයි, මේ අයට ජීවිතය පුරාම දිගින් දිගට ගල් ඇතිවේ.

යුරික් අම්ලය (uric acid)නම් දෙයක් ද අප සිරුර තුල සෑදී, මුත්‍රා සමග පිට වේ. මුත්‍රා වල සාන්ද්‍රණය වැඩිවූ විට, සහ එම ආම්ලික වූ විට
යුරික් අම්ලය ස්ඵටික වී ගල් සෑදේ.

සිස්ටීන් (cystine) නම් ඇමිනෝ අම්ලයක් ද මුත්‍රා සමග සමහරුන්ගේ වැඩිපුර පිටවේ. මේවා ද ආම්ලික හා සාන්ද්‍රනයෙන් අධික මුත්‍රා ඇතිවූ කල් හි ගල් සාදයි. තද ගතියෙන් වැඩිම ගල් ජාතියකි මේ.

මුත්‍රා වල විශබීජ ඇතුල් වීම නිසා උන් ඇතිකරන ඇමොනියා, බස්ම ගතිය නිසා අමෝනියම්-මැග්නීසියම්-ෆොස්ෆේට් හෝ ත්‍රිත්ව ෆොස්ෆේට් හෝ ස්ටෘව්යිට් (struvite) නම් ගල් වකුඟඩුව තුල සෑදිය හැකිය. මෙම ගල් වකුගඩුව තුල පැතිරි වැඩීමෙන් ගෝනකුගේ අං හැඩයට වැඩෙයි. (staghorn calculus)



මුත්‍රා ගල් සෑදීම වලකා ගැනීමට සිට්රෙට් නම් ලවනයක් වැදගත් වේ. ගල් විටින් විට දිගට හැදෙන බොහෝ අයගේ මුත්‍ර වල මෙම ලවණය අඩුබව සොයාගෙන ඇත.

පිත හොඳින් ගලා නොයයි නම් හෝ එහි කොලෙස්තරොල් හෝ යම් ලවණ වල සාන්ද්‍රනය වැඩි වුව හොත් පිත් බොක්ක තුල ත් පිත බඩවැල ට ගලන මාර්ගය තුල ගල් ඇතිවේ (gallstones). බඩ දකුණුපස ඉහල කොටස රිදීම, ආහාරයට පසු, තෙල් බැදුම් වැනිදේ අනුබව කල විට අපහසුතාවක් ඇතිවීම, ඇඟ ගැසී උණ ගැනීම, සම, ඇස් කහ වීම, මුත්‍රා තේ වතුර මෙන් පාටවීම ඇතිවිය හැකි රෝග ලක්ෂන සමහරකි. එමෙන්ම කිසිම අපහසුවක් නැතිව ද ගල් තිබිය හැකයි. වෙන දේක ට ස්කෑන් කලාම අහුවෙනව ! මෙන්න පිතෙන් ඇතිවන කොලෙස්ටරොල් ගල් වල හැටි..

අග්න්‍යාශය තුලද ගල් සමහර විට සෑදේ. අග්න්‍යාශය ඇත්තේ ද බඩ හෙවත් උදරය තුල, කොන්ද ත ලං වෙන්න...

කෙල උණන්නේ ග්‍රන්ති විශේෂයකිනි. ඒවා තුලත් ගල් ඇතිවිය හැකිය. ඒ ගල් නිසා ආහාර ගන්නා විට ඉදිමුමක් ඇතිවිය හැකිය. රිදෙන්නට පටන් ගනි. වැඩිපුර මෙම ගල් ඇතිවන්නේ දිව යට යි. පහත පිංතුරයේ ඔබට එවාන්නක් දැක ගත හැකිය.
මුත්‍රා ගල් ඇතිවීම වැලකීම කුමක් කල හැකි ද? ගල් එක්වරක් ඇතිවූ අය ට හා පවුලේ කිප දෙනෙකුට එසේ ඇතිනම් අන් පවුලේ අය ට පහත ඇතිදේ සුදුසුය. වෙදතුමා ඔබ මුත්‍රා හා ලේ පරික්සා කොට ඒ ගැන කියාවි. ගල් හැදුනු නැති අය ට, වතුර බීම පමණක් ඇත!! ගල් හැදෙන අයට මෙන්න කල හැකි සමහර දේ:

  • වතුර වැඩිපුර බොන්න ලීටර 1-2 ක් දවසකට.
  • සිට්රේට් වැඩිපුර ගන්න - දෙහි, දොඩම්, ජමනාරං වැනි ඇඹුල් පලතුරු හෝ පොට්සිට් නම් දියරයක් ඔසු සලකින් වෙද මහතා දේවි. ඔහුගේ උපදෙස් නොමැතිව පොට්සිට ගන්න එපා!

ගල් ඇතිබව සොයාගන්නේ මුත්‍රා පිරික්සාවෙන්, එකස්රේ (x-rays), ස්කෑන් ( ultrasound scan) සහ තවත් සමහර විසෙස පිරික්සාවන් වලිනි. සමහර අයට පැය 24 මුත්‍රා එකතු කිරීම ට අවශ්‍ය වේ. ගලක් පිට වී නම් එය ද විශ්ලේෂනය කල යුතුයි. එවිට එය සැදී ඇත්තේ කෙසේද, කුමණ ලවන වලින් ද යන්න දැණ ගන්න ට පිලිවන.


ගල් ඉවත් කරන්නේ කෙසේ ද? තව දවසක බලමු!

Wednesday, August 20, 2008

නව සිංහළ වදන් "සිංහල බ්‍ලොග්" වල ට


පුලිලි කවියකි

පරිගණකය නැත ඇත්තේ පරිගණින ය
අන්තර්ජාලය නැත ඇත්තේ තුරුදැල ය
"තාක්ෂණය" නැත ඇත්තේ සිප්ලකුව ය
කෙසේ වෙතත් නවක වදන් ලස්සන ය!

සකු - හෙළ

තාක්ෂනය = සිප්ලකුව
අන්තර්ජාලය=තුරුදැල
පද්ධතිය=සුසැටිය
පරිගනිකය=පරිගණිනය

Tuesday, August 19, 2008

මකුඵ දැල

අඩි 5ක් ඇතින් හිටවා තිබුණු කනු දෙකක් අතර මකුඵ දැලක් මකුඵවෙක් හදන්නෙ කෙසෙ ද? ඌ ට එතරම් දුර පනින්න බෑ නොව. ඌ නූලක් එක් පැත්තක අලවලා, ඒක ඇදගෙන බිමට බැස, බිම දිගේ ගොස් අනෙක් කනුව දිගේ උඩට නැග එතන අලවනව ද? ඒකත් අසීරු කෙරුවාවක්.

දවසක් මා ගසක් යට ඉඳගෙන ඉන්නා විට, මගේ මූනේ මොනවදෝ ගැවෙනවා දැණුනා. බලන කොට සියුම් මකුඵ නූලක්. මම එය ට කටින් පිඹ හැරියා ම එය ලඟ ඇති තවත් ගසක පැටලුනා. එවි ට මා නැගිට එය දිහා අනෙක් පැත්ත ට බලාගෙන යනවි ට පොඩි මකුඵවෙක් ඒ නූල දිගේ එනව. ඌ කොනට ම ඇවිදින් ආපසු හැරී ටික දුරක් ගොස්, නැවත හැරී, මේ දෙස ට ආවා. මෙවර මේ ගස දිගේ ඉහල ට නැග්ගේ තව නූලක් ඇදගෙන. එය උඩින් අලවා එය දිගේ පහලට බැස්සා.

එවෙලෙයි මට තේරුනෙ මකුඵවා දැල් හදන හැටි. දැලේ ඇද හදන හැටි. ඌ සමහර නූල් කා දමනව. උගේ ප්‍රමාණය යි දැලේ දිග පලල බැලුවම, එතරම් සමමිතියක් ඇති දැලක් හදන්න "තේරෙන්නේ" කෙසේ ද යන්න මට තවම වටහා ගන්න බෑ.

කොහොම හරි මකුඵ දැල් ගැන බොහෝ දේ මා සොයන්න ගත්තේ ඉන් පසුයි. ගුරුත්වාකර්ශනය නැති අභ්‍යවකාෂයේ යන යානා වල උන් දැල් හදන බව සොයා ගෙන තිබෙනව. ඒ දැල් පෘතිවිය මත සාදන දැල් වල ට වඩා යන්තමින් වෙනස් වුව ද, සෑහෙන දුර ට සාර්ථක විය. ඇනීටා සහ ඇරබෙලාසේ නම් දී තිවූ මේ මකුඵ දෙදෙන යානය පෘතුවියට නැවත පැමිනීමට පෙර මිය ගොස් ඇත.

ඇමෙරිකාවේ මකුඵවන් කිපදෙනක් එක් වී හදන විශාල දැල් දක්න ට ලැබේ. ලක්දිව ද විශාල මකුඵ දැල් මා දැක ඇත.

දැල බොහෝවි ට ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම ට සිදුවණු ඇත. සමහර කොටස් කා දමමින් අනෙක් කොටස් නැවත සාදනු ලැබේ. මේම දැල් සාදන නූල් සාදන්නේ උන්ගේ බඩෙ ඇති ග්‍රන්ථ විශේෂයකිනි. මෙවැනි ග්‍රන්ථ එකිනෙක ට වෙනස් වේ. ඇලෙන සුඵ නූල් හා නොඇලෙන නූල් සාද ගන්නේ ද මෙනිසායි.
මෙම ග්‍රන්ථ මෙලෙස වෙන්කර නම් කරණු ලැබේ:
Glandula Aggregata ඇලෙන සුඵ දේ සාදයි
Glandula Ampulleceae major and minor ඇලෙන සුප නොවන, ඌ ට ඇවිදිය හැකි නූල් සාදයි.
Glandula Pyriformes නූල් එකිනෙක ට ඇලවීම ට අවශ්‍ය නූල් සාදයි.
Glandula Aciniformes අල්ලා ගන්නා කෘමීන් වටා ඔතන නූල් සාදයි.
Glandula Tubiliformes මකුඵවා ට ඉන්න කෝශය සාදා ගැනීමටයි.
Glandula Coronatae ඇලෙන සුඵ නූල් සාදයි.


මෙම නූල් තුනී වුව තරමේ හැටිය ට ඉතා ශක්තිමත් ය. ඇදෙන සුඵ නිසා තවත් ශක්තිමත් වෙ. එය සැදී ඇත්තේ යම් ප්‍රොටින් වර්ගයකිනි. එය "ෆයිබ්‍රොයින්" ලෙස හඳුන්ව යි. එහි කල් පැවැත්වීමේ හැකියාව විශේෂ ලක්ෂනයකි.

මෙම නූල් කෘත්‍රිම ලෙස හැදීම ට බොහෝ විද්‍යාඥයන් වෙහෙසෙයි. නව ටෙනිස් ක්‍රීඩාව ට "රැකට" පිති සැදීමට ත්, පතුරන් නවත්වන ඇඳුම් සාදීමටත්, සිරුරේ යම් කොටස් වෙනුවට භාවිතයටත්, සැත්කම් වල දී මැහිමට ත්, නැනෝ තාක්ෂනය ට ත්, මෙවැන්නක් ඉතා සුදුසු වේ යැයි ඔවුන්ගේ අදහසයි.

මකුඵවා

රාජදානිය: ඇනිමේලියා
වංශය: ආත්‍රපෝඩා
උපවංශය: කීලිසෙරාටා
පංතිය: අරැක්නිඩා
වර්ගය: ඇරනී (araneae)

Tuesday, August 12, 2008

හොසොල් රජුගෙ සිහින - 5

ස්වාමීණි, දෙපසින් මුඛ දෙකක් තිබෙන අශ්වයකු දුටිමි.

බුදුරදුන් එය පහදවමින්: රජතුමනි, මතු වන්නාවූ අධාර්මික රජවරු වරදක් වූ කල, වරදකරුවන ට කිසිවක් නොකොට දෙපැත්තෙන් අල්ලස් ගෙන කටයුතු කරන බැවින්, සමාජයට මහත් අයහපතක් වන්නේය.

Monday, August 11, 2008

රුධිර පීඩනය වැඩිවීම - හැඳින්වීමක්

රුධිර පීඩනය අත්‍යවෂ්‍යය. එවැන්නක් නැති නම්, රුධිරය සිරුර පුරා ගලන්නේ නැත! නමුත් එම පීඩනය සුඵවෙන් හෝ වැඩි වී පැවතුනොත්, සිරුරටම අහිතකරය. හදිසි මරණයට ගොදුතරු විය හැකිය.

විවේකය අඩු, තරඟකාරී ජීවිතයක් ගත කරන යුගයක, අවුරුදු 30 පැමිනෙන විට ඔබට රුධිර පීඩනය නිසා නොදැනුවම හානි සිදුවිය හැකි බව ලඟදී ඇමෙරිකාවේ, සාන්ත ෆ්‍රැන්සිස්කෝ විසු විදුහලේ අවුරුදු 10කට වඩා කල පර්යේෂනයකින් හෙලිදරව් විය. මෙම අනවශ්‍ය අතුරුපල වලකා ගත හැකිය. අපි මේ ගැන සොයා බලමු.

හෘද වස්තුවට හා රුධිර නාල වලට වන දේ ගැන පමණක් දැන සොයා බලමු. මෙන්න හෘදය පොම්පයක් සේ වැඩ කරන හැටි

රුධිර පොම්පය

මෙම පොම්පය මගින් රුධිරය සිරුර පුරා යැවීමට ප්‍රධාන තැන ගනියි. මින් තල්ලු කරන ලේ හෙවත් රුධිරය, රුධිර නාල හරහා ගලා ගෙන යයි. ලේ වතුරට වඩා උකුය. එනම් ආසෘතය වැඩි ද්‍රවයකි. මෙවැනි ද්‍රවයක් ගලා යාමට සලසන්නට සෑහෙන පීඩනයක් අවශ්‍ය වේ. තවද රුධිර නාල වල හරස්කඩ මීට බලපායි. කුමක් නිසා ද? එම නාල සිහින් වු විට ඒ හරහා රුධිරය යවන්න අපහසු නිසත්, පලල් වන විට පහසු බවත් නිසයි. මෙම ඉහත සාදක රුධිර ගමනට ප්‍රතිරෝධය වේ.

හෘදයෙන් විනාඩියකට "පොම්ප" කරණ ලේ පරිමාව කොපමන ද? එක් විටක් එය "මිරිකා" ලේ තල්ලු කරන විට පිටවන ලේ පරිමාව, විනාඩියකට හෘදය ස්පන්දනය වන වාර ගනනින් ගුන කිරීමයි. එක් විටක පිටවන පරිමාව මිලි ලිතර 70 නම්, විනාඩියකට ස්පන්දන 80 නම් මෙම පරිමාව මිලිලීටර= 70x80= 5600 වේ.

රුධිර පීඩනය යනු, ඉහත පරිමාව, රුධිර නාල වල ප්‍රතිරෝදයෙන් ගුණ කල විට ලැබේ. මෙම ප්‍රතිරෝදය නාල වල විශ්කම්භය අනුව වෙනස් වේ. හෘද වේගය ( බොහෝවිට නාඩි වේගයට සමානයි) හා හෘද පේශිය සංකෝචනය වන "හයිය" අනුව ද මෙය වෙනස් වේ. එසේනම් මෙම එක් එක් කාර්යයට බලපාන හේතු, රිධිර පීඩනයට බලපායි. තවද, හෘදය ලේ පිටකරන මොහොතේ දී පිඩනය, හෘදය සංකෝචනය නොවන අවස්ථාවට වඩා අඩුවේ. එනම් එහි අවමයක් හා උපරිමයක් අතර පීඩණය වෙනස් වන බවයි.

මේ සාදක වෙනස් කිරීමට බලපාන දේ බොහෝය. මානසික පීඩනය, ලේ වල සමහර හෝමෝන ප්‍රමානය, යම් බෙහෙත් වර්ග මින් සමහරකි.

පීඩනය මනින්නේ කෙසේ ද? තම උඩු භාහුව වටා "පටියක්" බැඳ මෙය කෙරනු ඔබ සමහර විට දැක ඇත. මෙහි දී සංඛ්‍යා දෙකක් ලියණු ලැබේ. මෙලෙස 120/80. එනම් හෘදය සංකෝචනය වන විට පීඩනය සහ ලිහිල් අවස්ථාවේ ඇති පීඩනයයි. ලිහිල් අවස්ථාවේ පීඩනය වැඩිවීම වඩා භයානකයි. ඇයි?

හෘදයට ද ලේ අවශයය. එය ලේ වලින් පරී තිබුන ද, එමගින් එහි පේෂියට අවශ්‍ය ඔක්සිජන්, ග්ලූකෝස් (සීනි) ලබා දිය නොහැක. එනිසා එම පේශියට ලේ ගෙනයන නහර ඇත. මෙම ලේ නහර වලට ලේ පිරී යන්නේ හෘදය ලිහිල් වූ අවස්ථාවෙදියි. එමනිසා, හෘදය සීග්‍රව ස්පන්දනය වේද, ඒ අවස්ථාවේ දී රිඩිර පීඩනය, එනම් ලේ නහර තුල ප්‍රතිරෝධය වැඩිවේ වේද, හෘදයට ලැබිය හැකි ග්ලූකෝස් හා ඔක්සිජන් ප්‍රමානය අඩුවේ! මෙය අහිතකරය.

දැන් අපට පෙනෙනවා රිඩිර පීඩනය වැඩි වූ විට වෙන එක දෙයක් නම්, හෘද වස්තුවට වඩා තදින් සංකෝචනය විය යුතු අතර, එයට ලැබෙන රුධිර ප්‍රමානය අඩුවන බව. වැඩ වැඩියි, බඩු (වැඩට උවමනා දේ) අඩුයි! අපොයි!! මෙහෙම දිගට ගියොත් හෘදය දුර්වල වෙනව නොවෙ ද?

කතාව මෙතනින් හමාර නොවෙයි. අධිම රුධිර පීඩනය සිරුරේ අනෙක් අවයව වලටත් අහිතකරය. වකුගඩු වලට බලපායි. ලේ නහර ඇතුලින් තුවාල වේ. එම නහර සමහරක් හීන්වී වැසී යා හැකිය. පුපුරා යා හැකිය.

වයස අනුව සාමාන්‍ය රුධිර පීඩනය ටිකක් වෙනස් වේ. නමුත් සමස්තයක් ලෙස 120/80 හෝ ඊට අඩු ප්‍රමානයකට නොතිබේ නම්, එය නොසැලකීම අනතුරු සහිතය.

තවත් කරුනක් මතක තබා ගත යුතුය. එක් වරක් බලා පීඩනය වැඩි යැයි නිගමනය කිරීම වැරදි යි. වැඩිනම්, දෙතුන් වාරක් සෝදිසි කල යුතුය. දිගටම වැඩි නම්, ඔහුට එම රෝගය ඇතැයි සිතා, රුධිර පීඩනය පාලනය කිරීමට කටයුතු කල යුතුය.

මෙය භයානක, නමුත් පාලනය කල හැකි රෝගයකි. සුව කල හැක්කේ කලාතුරකිනි. ඒ, ඊට හේතුවක් සොයා ගත හැකි නම් පමනි. බොහෝ අයට (90% වැඩි), හේතුවක් සොයා ගත නොහැක.

කොසොල් රජුගේ සිහින - 4

සිහිනය: ස්‍වාමීණි, මහා ගොණුන් අග යොදා ගොන් නාම්බන් මුල යොදා, ගැල් ඇදිම ට සලස්වනු දුටිමි. ඒ නාඹු ගොන් ගැල් ඇදගත නොහි කරින් වියගස් දමා ගැල් නොඅදින්නාහු. නියමිත දිනට නියමිත බඩු ගෙනයා ගත නොහි, මනුෂ්‍යයා දුකට පත්වී යන්නාහුය.

බුදුරදුන් එය පහදමින්: අධාර්මික රජු දවස සුදුස්සාට සුදුසු තැන නොදීම නිස, නියමිත කටයුතු කරගනු අපොහොසත් වූ නුසුදුස්සන් නිසා, මිනිසුන් දුකට පත් වන්නාහ.

Sunday, August 10, 2008

පුල්ලි කවි


බ්‍ලොග් අඩවි ලිව්ව ට
අදහස් වෙසසි දෙසුව ට
පාඵවක් ඇත බැලුව ට
කවියක් ලියා නැතුව ට

ඔන්න පුල්ලි කවියක ට නිදසුනක්! මා එය ලීවෙ.

පුල්ලි කවි මගේ අදහසකි. "පුහුණු වෙන්න ලියන කවි" හෝ "පුරුදු වෙන්න ලියන කවි" යන්න ට කෙටි අරුතකි. උපමාවක් ලෙස ගත හොත්, හොඳින් කවි ලියන අය කවියෙන් දිවියෙක් මවා දක්වයි. මට එක පුල්ලියක් මවා දැකිවිය හැකිනම්, දැන ට ඒ හොඳට ම ඇති. මා මගේම පලමු කවිය ලිව්වේ ඊයෙ පෙරේද.

මේ බ්‍ලොග් වල දස්ස කවියෝ වෙසෙති. කිසි කවියක් නොලිවූ ඔබත් මා වැනි නම්, අපට ත් පිලිවනි පුල්ලි කවි ලියන්න :-)

ඔබ එවැන්නක් ලිව්වොත්, මටත් කියන්න, හොඳ ද?

කොසොල් රජුගේ සිහින - 3

ස්වාමීණි, වස්සන් උපන් දවසම, උන්ගෙන් දෙනුන් කිරි බොනවා දුටිමි.

බුදුරදුන් එය පහදමින්:

අනාගතයෙදි මිනිසුන් මව් පිය ගැන කිසි ගරු සරු නොමැතිව, තමා ට උවමනා සේ අවාහ විවාහ වෙති. වැඩිහිටියන ට නොසලකති. මේ හේතුවෙන් දෙමව්පියන් දුකසේ දිවි ගෙවති. එදවස උපන් වස්සන්ගෙන් කිරි බොන දෙනුන් මෙන් දරුවන්ට යටත්ව ඔවුන් නිසා ජීවත් වෙති.

Thursday, August 7, 2008

කොසොල් රජුගේ සිහින - 2

සිහිනය: ස්වාමීනි. ඉතා කුඩා ගස්වල, පොළොවෙන් උඩට මතු වීමත් සමග, මල් හට ගත්හ. ගෙඩි හට ගත්හ.

බුදුරදුන් එය පැහැදිලී කරමින්: රජතුමණි, යහපත පිරිහී ගිය කල්හි, අනාගතයේ, ඉතා කුඩා ළදැරියන් සෘතු නොවිම, වැඩිවිය නොපැමිණම කුල කුමරුවන් සමග එක් වන්නාහ. කුඩා ගස් වල මල් හට ගැනිම වැනිය ඔවුන්ගේ සෘතු වීම. ගෙඩි හට ගැනීම වැනිය ඔවුන්ට දරුවන් ලැබීම.

Wednesday, August 6, 2008

කොසොල් රජුගේ සිහින - 1

කඵ පාහැති ගොණුන් සිව් දෙසින් පැමිණ රජ මිදුලේ යුද්ඳ කරණ ආකාරය ට සූදානම් වී සිටියා. මෙය බලන්නට ජනයා ආ කල ගර්ජනා කොට, යුද්ඳ නොකොට විසිර ගියා.

බුදුරදුන් මෙහි අර්ථය පැහැදිලි කරමින් : මහරජ, අනාගතයේ ඉතා ලෝබී අඳර්මිශ්ඨ රජුන්ගේ කාලයක, කුසල් යටපත් වී අකුසල් උත්සන්න් වූ විට මනාසේ වැසි නොලැබෙන්නේය. මේඝයෝ වර්ෂාව වස්නා ආකාරයක් දක්වා, මිනිසුන් වර්ෂා ජලයෙන් ප්‍රයෝජන ලබන්නට සසදානම් වත්ම, ගොන් විසිර ගියා මෙන් මේඝයෝ ද නොපෙනී යන්නාහ. වර්සඟාව නොවස්නේය. කුයල් සත්ත්වයෝ මැරී යන්නාහ. මහත් විපත් වන්නේයැ යි පහදා ලීය.

Thursday, July 31, 2008

ජංගම උපකරණ භාවිතය පහසුවට තුරුදැලට නව ප්‍රමිති

W3C ප්‍රමිති තුරුදැලට එක්විය. XHTML Basic 1.1 නිර්දේශය Mobile Web Best Practices 1.0 නමැති ජංගම උපකරණ භාවිතය පහසු කිරීමේ අදහසින්, තැනූ ප්‍රමිතිය ට එක්වී ඇත. මේ මගින් මෙම ජංගම උපකරණ වලට මුදුකාංග ලියන බස් එකමුතු වීමක් ඇතිවේ. විවෘත ජංගම සන්ධානය මගින් යොදවන මෘදුකාංග ද මීට එකතු වේ.

http://www.w3.org/Mobile/

අඟහරු ලොවේ ජලය සොයා ගනී


ෆීනික්ස් නමැති නාසා අඟහරු ලොවට යැවූ රොබෝ පර්යේශන පවත්වන යාත්‍රාව, ජලය මුසු පස් මිටක් සොයා ගෙන ඇත. මෙය සත්‍ය බවට හරියටම ඔප්පු කළ යුතුයි. එසේ වුවහොත්, පෘතුවියෙන් පිට ජලය සොයාගත් පළමු අවස්ථාව මෙය වේ.

ජලය ජීවිතයට ඇති වැදගත් කම දන්නා බැවින්, අඟහරු ලොව ජීවීන් පැවතුනා ද, පැවතෙනවා ද, පවතී ද යන පැන වලට පිලිතුරු ලැබේවි.

මයික්‍රොසොෆ්ට් විස්ටා ප්‍රචාරයට ලිනක්ස්, පීඑච්පී හා අපාචි යොදවයි!

http://mojaveexperiment.com

මෙම වෙබ් අඩවිය මයික්‍රොසොෆ්ට් යොදා ගන්නේ විස්ටා ප්‍රචාරය කිරීමට. මයික්‍රොසොෆ්ට්ගේම වෙබ් අඩවියක් නොවුවද, ඔවුන් එවැනි අඩවියක් යෙදවීම සිනහවට කරුණ කි. එහි "හෙඩර් ස්කැන්" කල විට:

Connection: close
Date: Wed, 30 Jul 2008 15:53:51 GMT
Accept-Ranges: bytes
ETag: "27b85b4-bfc-62838080"
Server: Apache/2.2.3 (CentOS) - අපාචෙ සෙන්ට් ඕ එස්."සෙන්ට් ඕඑස්" ලිනක්ස් මුදුකාංග විශේෂයකි
Content-Length: 3068
Content-Type: text/html, text/html; charset=iso-8859-1
Last-Modified: Wed, 30 Jul 2008 03:30:58 GMT
Client-Date: Wed, 30 Jul 2008 15:53:51 GMT
Client-Peer: 72.47.200.149:80
Client-Response-Num: 1
Title: The "Mojave Experiment"


මෙම බ්‍ලොග් සටහනෙන් උපුටා ගණු ලැබිනි.

මීදුම ගේ බ්‍ලොග් සටහන සබැඳි

මීදුම බීමත් කම ගැන සටහනක් ලියා තිබුණා.

මෙම සටහන ඉතා කරුණාවෙන් ලිවූ වග පෙණී යයි. මෙම බීමත් කම වෙදකමේ නිරත වන අයට ලොකු ගැටඵවක්. මේ අයට බැන වැද හෝ දඩුවම් කොට, මෙය කිසිසේත් විසඳිය නොහැකි යැයි මගේ විශ්වාසය. සමහර විට මා සාර්තක වූ වේ, ඔවුනට ආදරයෙන් කතා කරමින් කරුණු පැහැදූ විටයි. පවුලම එකට ඉන්නා අවස්ථාවක එසේ කිරීම සමහරුනට වඩාත් යෝග්‍ය වේ. මොහු ට තරවටු නොකරන ලෙස පවුලේ අන් අයට කියා දිය යුතුය. නමුත් බොහෝ අයට මේ විදියත් අසාර්තකයි.

මේ අයට පොදු කරුණු මෙසේය. ඔවුන් තමාට ආදරය කරන්න නොදනී. තමාට සමාව දීමට නොදනී. අනුන්ගේ වැරදි තමා මත පටවා ගනී. තමාට වෛර කරයි. තමා ගැන පහත් කොට සිතයි.

මේ බව ඔවුනට පෙන්වා දී, ඔවුනට, ඔවුන් ගැනම පැහැදීමක් ඇතිකල යුතුය. තමාට ආදරය කිරීමටත්, සමාව දීමටත් තම යුතුකමකැ යි පැහැදී ගියොත් පමණකි, සැබෑ සුවයක් ලැබෙන්නේ. අනෙක, තමාට ආදරය කරන්න බැරි අය, අණුනට සැබෑව ආදරය කරන්නේ කෙසේ ද?

මේ මගේ පුද්ගලික මතයයි.

Wednesday, July 30, 2008

ඇලස්කාවේ හිම උත්සවය


හිම, කලාත්මකව යොදවන මෙම උත්සවය, වසරක් පතා ඇරඹේ. තරඟයක් ලෙස පැවතූ නමුදු, එය විනෝදාත්මක ස්‍වරූපයක් ගනියි.


































http://www.icealaska.com/
http://www.maildumper.com/alaska-ice-festival.html

Friday, July 25, 2008

පණු සටන්!


ලෝක සුව සංවිදානය පණුවන් සමග ලෝක සටනක් ගෙන යන්නේ ඇයි?
ලොව පුරා පාසල් ළමුන් මිලියන 400 පමණ සිරුරු තුල, පණුවන් වාසය කරයි. වැඩිහිටි අය ද එසේම උන්‍ට ගොදුරු වෙයි. උන්ගේ පරපෝශිත ජීවිතය අපට හානිකරය. පණුවන් ඉවත් කිරීමට පෙර, උන් හඳුනාගත යුතුය. උන්ගේ ජීවන චක්‍ර දත යුතුය. උන් හා සටනට ආයුධ තිබිය යුතුය.

පණුවනට ආයුධ සපයන්නේ කව් ද? වෙන කව් ද, අපම ය.
මේ බලන්න :-)
http://www.youtube.com/watch?v=FFfxld5sk0U


ඒ කෙසේ වුවත්, උන් අප සිරුර තුලට අතුඵ වනුයේ කෙසේ ද?
1. කටින් - අත කටේ දැමූ විට, අපිරිසිදුව පිලියෙල කල කෑම, බාගෙට උයන ලද මස්, බීමට ගන්නා ජලය - උන්ගේ බිත්තර ගිලෙයි
2. චර්මය (සම හෝ හම) - හරහා එය සිදුරු කරමින් ඇතුලු විය හැකියි, බොහෝවිට පාවහන් නැතුව ඇවිදින කොට
3. මදුරුවන්ගෙන්, මැස්සන් සහ තවත් සමහර කෘමින් ගෙන්.

සමහර උන්ගේ ජීවන චක්‍රයෙන් කොටසක් අප තුලද, තවත් කොටසක් වෙන සතකු තුල ගත කෙරෙයි.

එසේනම් අපට මෙය වැලකිය හැකි වගේ....

උන් සිරුරට ඇතුලු වී කොහි සිටියි ද? කුමක් කරම් ද?

බොහෝවිට බඩවැල් තුල. නමුත් සමහර විට උන් සංචාර යනව නොව! මොලය, අක්මාව, හම, පෙනහල්ල සහ අනෙක් සිරුරේ කොටස් වලද උන් ඉන්නව. මොලයට යන්නත් පිලිවනි.

කොකු පනුවා, පට පනුවා, බරවා (ෆයිලේරියාව), ගිනි පනුවා, කිරි පනුවා මින් සමහරකි. සෑම පණුවකුම සෑම රටකම නැත.

පණු බෙහෙත් කලට වේලාවට ගැනීමෙන් මුන් ගෙන් තාවකාලිකව නිදහස් විය හැකි වුව ද, එන්නතක් වැනි දෙයක් තවම නැත!
මෙම චලන ඡායා සටහන් මුන් ගැනත් වෙන පරපෝෂිතයින් ගැනත් හොඳ විස්තරයක් ගෙන දේ. ත්‍රාසජනක චිත්‍රපටියක් මෙනි!
පරපෝෂිතයෝ! -1
2
3
4
5
6

මාලින් ද, මූ ඔයාගෙ ද? :-)

Thursday, July 24, 2008

ඉන්දුනීසියාවේ බොරොබුඩුර් පන්සල

ඉන්දුසියාවේ පිහිටි මෙම පන්සල, ලෝකයේ විශාලතම පන්සල ලෙස හඳුන්වනවා. අවුරුදු 1000 ක් පමණ කලක් කැලෑගත වී, මිනිස් ඇසට වැසුණු මෙම පන්සල, දැන් හැමට දැක ගත හැකියි. කිසිම බදාමයක් නොමැතිව, ගලින් බඳින ලද මෙය, බුදු පිලිම 504 කින් යුක්ත වේ. 9වන සත වරුසේ ඉදි කරන ලදී.
මෙම චලන රූප සටහන ප්‍රංස බසින් වුවද, එය ඉතා ප්‍රිය ජනක වියයුමකි.

http://www.youtube.com/watch?v=bmWiV_i4Uv8&NR=1
මෙය ඉන්දුනීසියානු ආණ්ඩුවෙන් නිපදවන ලද්දකි.
http://www.youtube.com/watch?v=lgONItFMHe8&feature=related

වියලි පලතුරු

අප රට පලතුරු වර්ග බොහෝ ය. නමුත් මින් විශාල ප්‍රමාණයක් විනාස වී යන බවට ආරංචි, පුවත් පත් වල තිබෙනව. බොහෝ රට වල මෙම වැඩිපුර ඇති පලතුරු වියලා, කල් තබා ගන්නව. මෙම වියලීම, ස්වාභාවිකව හෝ කෘත්‍රිම ලෙස කරනව. ගස්ලබු, අඹ, අන්නාසි, කෙසෙල්, රඹුටන් බොහොමයක් මෙසේ කල් තබා ගත හැකි පරිදි වියලා ගත හැකියි.
සමහර එළවඵ මෙසේ වියලා විකිණීමට තිබෙනවා දුටු නමුදු, පලතුරු මා දැක නැත (වියලපු මිදි හැරුණු විට).

සීතකිරීමත් සමග වියලන ක්‍රමයක්ද මේ සඳහා භාවිතා වේ. මෙය කිරීමට යොදවන සිප්ලකුව ඉහල ක්‍රමයට වඩා සංකීර්ණ වූ නමුත්, එහිදී බොහෝ විටමින් සුරක්ෂිත වේ. පලතුරු අධික ලෙස සිසිල් කොට, රික්තයක් සහිත කුටීරයක් තුල වියලා ගනි. ඉන්පසු මෙයට තාපය යොදවා ජලය වාෂ්පීකරණ යෙන් ඉවත් කරණු ලැබේ. මෙම ක්‍රමයට උර්ද්වපාතනය යැයි කියණු ලැබේ. මෙම වාෂ්ප ශීතකරණ දඟර මගින් ඝනීභූත කිරිමෙන් ඉවත් කරවයි.

මෙම ක්‍රම දෙකම පිරිසිදුව කලොත්, සීණිබෝල, ටොපි, චොකලට් වලට වඩා හොඳ කැමකි. පිට රට අපනයණය කිරීමට ද හොඳ විදියකැ යි සිතමි.

Thursday, July 17, 2008

යතුරුලියනයෙන් කෙටි මං

මීයන් සමග තරහක් නැති වුනත් (http://suvasayura.blogspot.com/2008/07/blog-post_04.html), උන් භාවිතා කිරීමට නම් කැමති නෑ :-) එමනිසා මෙම කෙටි මං අගය කරන කෙනක් හැටියට මම, බොහෝ මිතුරනට මේ ගැන දන්වමි.
ෆයෆොක්ස් තුල වැඩිපුරම යොදවන ඒවා මෙසේය:
F6 වෙබ් අදවියේ නම ලිවීමේ කොටස
Ctrl + K - සෙවීම
Ctrl+T - අලුත් ටැබ් විවෘත කිරීමට
Ctrl + W - වැඩකරන ටැබ් එක වැසීමට
alt+b බුක්මාර්ක්ස් විවෘත කිරීමට

තව කිහිපයක් ඇත. නමුත් මේ ටික මට නම් සෑහේ.

විම් වල වැදගත්කම ද මේ නිසයි. මීයන් කිසිසේත් අවශ්‍ය නැත!

Wednesday, July 16, 2008

Apoptosis - programmed cell death සෛල වල මරණයට සැලැස්මක්

අප සිරුර සෛල වලින් සමන්විත නිසා, සිරුර සාදන ඒකක යැයි සැලකිය හැකි වේ. මෙම සියල්ලම එක සෛලයකින් පටන් ගෙන නොයෙක් වර්ග වලට විශේෂනය වේ. ඒවායින් බහුතරයක් නිතර නැතිවී යමින් පවතී. නව සෛල සෑදීමෙන් අලුත් වැඩියා වේ. මිනිස් සිරුර තුල දවසකට සෛල බිලියන 50-70 මෙසේ නැතිවීයනු ඇත. රතු රිධිරානුවක් දින සියයකට වඩා පවතින අතර, රිඩිරයේ ඇති සුදු රුධිරානු පවතින්නේ එක් දිනකි.

මෙම සෛල මිය යන්නේ ඇයි? කුමක් හේතුකොට ගෙනද? මොන සාදක වෙනස්වූවිටද?

මේ ගැටලු වලට උත්තර සැපයීම වැදගත් වනුයේ, ඉන් අපට වයස් යෑම ගැනත්, මරණය හා නොයෙක් රෝග ඇතිවීමට හේතුව ද දැන ගත හැකිවීම නිසයි. ඇත්තටම, දැන් අපට තේරෙන තරමට, ශෛල තුල, එහි නැතිවීම හා එසේ විමට කාලය "ලියා" තියෙන බවයි. එනම් ජාන වලින් මෙය පාලනය වනවා පමණක් නොව, ඒ ලියා ඇති කාලය, පිටස්තර සාධක හේතුකොට ගෙනද, වෙනස් වන අයුරුයි. එසේ නම්, අපට එම බලපාන සාධක දැන වෙනස් කල හැකි නම්, එහි ජීවන කාලය වෙනස් කල හැකි බවයි.

සෛලයක ජීවන කාලය සැලසුම් program කර ඇතිබව සොයාගෙන ඇත. මෙලෙස සෛලයම තමාගේ අවසානය නිගමනය කිරීම, වෙනත් හේතු නිසා විනාසවීමට - එනම් විපන්‍යය ( necrosis) නිසා නැතිවිමට - වෙනස්ය. සෛලය "දිවි නසා ගැනීමක් වැනිනකි" apoptosis හි සිදුවන්නේ. පිලිකා සෛල සමහරක, මෙම ක්‍රියාවලිය ඇනහිටියා මෙනි.

සෛල මෙසේ මිය යෑම අවශ්‍ය වේ. මෙන්න සමහර හේතු:

  • කලලය වැඩීමේදී සමහර සෛල නැතිවී යායුතුය. සිරුරේ කොටස් වෙන් වීමට - අත් පා, ඇඟිලි වෙන්වී වැඩීමට - අතරතුර පටක නැතිවී යා යුතුය.
  • පිලිකා සෛල, විකිරනයෙන් "තුවාල" වූ සෛල, විකෘති වූ සෛල, වයිරසයක් ඇතුලුවූ සෛල, "පරණ" සෛල යන සියල්ල සිරුරට කරදරයකි, අනතුරු සහිතය. එනිසා ඉවත් කල යුතුය.
  • හම හෙවත් චර්මය skin, නිතර අලුත් වැඩියා විය යුතුය. අලුත් සෛල නිතරම වැඩෙන නිසා, පැරණි සෛල නැතිවිය යුතුයි (නැතිනම් අපේ සම ඉතා රලු වනු නිසැකයි!)
  • ස්‍ත්‍රී අයගේ ඔසප් වීමේදී, ගැබතුල සෛල මෙසේ නැතිවී, නැවත වැඩීමට අවසර දේ
මෙම සෛල සවයං මරනයට හේතු සහ එය වැලකිය හැකි ක්‍රම සහ විදි සොයාගැනීමෙන්, මහලු වීම, පිලිකා පාලනය, ප්‍රතිශක්තිය හානිකර අවස්ථා මැඩපැවැත්විම, සමහර රුදිර රෝග ප්‍රතිකාර වලට විසඳුමක් ලැබිය හැකිවීමට ඉඩ ඇත.

Monday, July 14, 2008

සිංහළ බ්‍ලොග් හා නිදොස් භාවිතය

බ්ලොග් ලිවීමේදි, තුරුදැලෙහි අන්තර්ගත පංතූර, රූප, විඩියෝ භාවිතාවේදී යම් නිති රීති පිලිපැදීම, නුවණට හුරු යැ යි සිතමි.
http://w2.eff.org/bloggers/lg/faq-ip.php
සිංහළ භ්ලොග් කරන්නන්ගේ සංගමය මගින් ලබා දී ඇති මෙම සබද වෙබ් අඩවිය, මේ සඳහා යම් අදහස් දක්වා ඇත. පහල ඉංග්‍රිසි බසින් ඒ අදහස් දක්වා ඇත.
එමනිසා විශේෂයෙන්ම රූප භාවිතයේදී, එම උපුටා ගත් තැනට සබදකමක් දීම මැනවි යයි සිතමි. නැතිනම් සබදකම පමණක් දිය යුතුය. නිදහසේ යොදාගත හැකි දේ පමණක් එසේ භාවිතයට ගැනීම තව නිර්දෝශ ක්‍රමයකි.

"Images are subject to the same copyright and fair use laws as written materials, so here too you'll want to think about the fair use factors that might apply. Is the image used in a transformative way? Are you taking only what's necessary to convey your point? A thumbnail (reduced-size) image, or a portion of a larger image is more likely to be fair use than taking an entire full-size image. If you want to go beyond fair use, look for Creative Commons licensed images."

දෘඩකාංග වලත් වයිරස් ලඟදීම!

මෘදුකාංග ලෙස වයිරස් මදිවට?

මුලින්ම වයිරස් කිව්වේ විශබිජ වර්ගයකට. ජීවියෙක්ද? නැද්ද? යන තවම නිරාකරණය කල නොහැකි මෙය, අණුවකි. මෙලොව ජීවීන්ට සමස්තයක් ලෙස ඇති අනුවකි DNA ( ඩිඔක්සිරයිබො නුක්ලෙයික් ඇසිඩ් ). අපේ සිරුරේ සාම සෛලයකම ඇත. මේවා එකතු වී ක්රොමසෝමය සාදයි. මෙම අනුවට පුලුවන්, තවත් අනුවක් සදන්න. එනම් RNA ( රයිබො නුක්ලෙයික් ඇසිඩ්). ව්යිරස සෑදී ඇත්තේ මෙම අනු දෙකෙන් එකකිනි. එය වටා කුඩා සිවියක් වැන්නකි, ඉංග්‍රීසියෙන් කියන්නේ "කැප්සිඩ්" කියලයි.

මෙම වයිරස කරන්නේ සෛලයක් තුලට ගොස්, ඔවුනගේ DNA/RNA යොදා, සෛලයේ DNA "පාලනය" කිරීමකි. එමගින් සෛලයට අමුතුම ප්‍රෝටීන වර්ග හා එම වයිරසය ද නිපදවීමට පෙලඹවයි. තවත් සමහර වයිරස, සෛලයේ DNA තුලට "රිංගා" ඒ සමග එකතු වෙයි. මෙසේ DNA වෙනස් කිරීමට ඇති හාකියාව වැදගත් වනුයේ, පරිනාමයට එය වැදගත් සාදකයක් විය හැකි වීමය. තවද, අප එම වයිරස යොදවා සෛලයක්, අපට උවනමා පරිදි වෙනස් කල හැකි බව තේරී යෑමයි.

මිනිසුනට බෝ නොවන වයිරස් වර්ග ඇත. මොවුන් නැනෝ තාකෂනය (nano technology)හරහා යොදවීමට හැකි ක්‍රම සහ විදි දැන් සොයාගෙ යයි. වයිරස කිසිදාක ස්වභාවිකව භාවිතා නොකරණ ද්‍රව්‍ය භාවිතා කිරීමට එම අනු වෙනස් කල හැකි බව පලමුව සොයාගනු ලැබින. බැකිටීරියා තුල වැඩෙන වයිරස් වර්ගයක් (බැක්ටීරියොෆාජ්) යොදවන ලදී. උන් සමහර ලවන යොදා කුඩා විද්‍යත් කෝශ ස්වයං සංස්කරනය කරයි. මෙම බැටරි ඉතා කුඩා වන නමුදු, සාමාන්‍ය පවතින ඒවාට වඩා කාර්යක්ෂමය.

තවද, මොවුන් යොදා ඉතා කුඩා ට්‍රාන්සිස්ටර සැදිය හැකි වනු ඇත. ඒවා ඉතා සීග්‍රයෙන් ක්‍රියා කරයි. මිලි තත්පරයකින් පිංතූර දිස්වන කැමරාවක්, මයික්‍රො තත්පර වලින් එම කාර්යයම සිදු කරතැයි බලාපොරොත්තු වේ.

Maya-II යනු "DNA පරිගනයකි". කොළොම්බියා විසු විදුහලේ මෙය, සිලිකොන් වෙනුවට වයිරස යොදා සාදන ලදී. මෙම පරිගනකය, "ටික්-ටැක්-ටෝ" නම් තරඟයක, මිනිසුන් සැම අවස්ථාවේදීම මෙන් පරාද කල බව සඳහන් වේ. මෙම පරිගනකය, ඔබ, මා දන්නා පරිගනක වල හාත්පසින් වෙනස් වේ! මෙන්න බලන්න . මිනිස් සිරුර තුල රෝග අද්‍යයනය කිරීමට මෙම "පරිගනකය" යොදවා ගත හැකි යැයි බලාපොරොත්තු වේ.

CPMV වයිරසය මිනිසාට හෝ මීයනට හානියක් සිදු නොකරයි. උන්ගේ කැප්සිඩ් එකට මීයන්ගේ ආමාශය හරහා ජීරනය නොවී ගොස්, ලේ වලට යා හැකිය. එනිසා, සමහර අපට "විදින" බෙහෙත්, මෙම වයිරස් කැපසිඩ් යොදා "ගිලින" බෙහෙත් බවට පත්කල හැක.

මෙම ඉතා කුඩා ලොවට පිවිසෙන අපට, එම ලොව අවබෝධ කරගැනිම අපහසුය. අභ්‍යාවකාශය ගැන දැන ගැනීමට අපට කලක් ගතවුනි. මෙම ඉතා කුඩා ලොව සොයන අයට, ලොව කෙතරම් අතාත්වික ද යන්න පැහැදිලිවෙයි. ඇසට පෙනෙන දේ ඇත්තෙන්ම හිස්. ලොව ශක්තිය පමණකි. ඝන, ද්‍රව, වායු අපට දැනෙන "අවස්තාවන්" පමණි.

Saturday, July 12, 2008

විකිරණ වෙදකම


පිලිකාවට කරන එක් ප්‍රතිකාර ක්‍රමයකි, විකිරණ (radiation) භාවිතය. සෛලවලට අහිතකර නිසා ඒවා විනාස කර දැමීමට මෙම කිරණ යෙදවිමට පුලුවන.. පිලිකා සෛල තෝරාගෙන ඒවා දෙසට විකිරණ එල්ල කිරීමෙන්, පිලිකා සෛල නැතිකර දැමිය හැකිය. බොහෝවිට සාර්තක ලෙස පිලිකා පාලනය කල හැකි නමුදු, එක් විශාල ගැටලුවකි; එනම් විකිරණ නිසා වට පිටාවේ ඇති පිලිකා නොවන සෛල ද විනාශ වේ. එනම් අවට පටක හා ඉන්ද්‍රියනට අහිතකරය.

මෙය අවම කිරීමට නම්, වටපිටාවේ සෛල හා පටක හැකිතරම් බේරාගෙන, තියුණු, පරීක්ෂාකාරී අන්දමට විකිරණය යෙදවිය යුතුය. මුලින් යොදවපු ක්‍රම වලට වඩා හොඳ ක්‍රම දැනට යොදවා ගෙන යයි. එනම්:

brachytherapy(කෙටි ප්‍රතිකාරය) මෙම ක්‍රමයේදී පිලිකාව හෝ පිලිකාව ඇති පටක තුලට කුඩා, කෙටි විකිරණ පිට කරන, කටු හෝ කුඩා ගෝල අතුල් කරයි. එවිට පිටස්තර පටක වලට අවම ලෙස විකිරණ පතිත වේ. නමුත් මේම ක්‍රමය සැම අවයවයටම සුදුසු නැත. පුරස්ථ ග්‍රන්ථය, හිසෙහි පිලිකා වලට සුදුසුය.

Virtual Simulation අතථ්‍ය සමාකරණය යෙදවීමට, Magnet Resonance Imaging චුම්බක අනුනාද මූර්තනකරණය සහ Computerized Tomography පරිගනකගත එක්ස් කිරණ මූර්තන සැකසීම යොදාගැනීමෙන්, කිරණ සූක්ෂම ලෙස පාලනය කල හැකිවේ. ඉන් ලැබෙන පිංතූරු භාවිතා කොට විකිරණීකරනය පාලනය වේ.

Three Dimensional Conformal Radiotherapy (TDCR) ත්‍රිමාන සමානුරූපිගත විකිරණ චිකිත්සාව මෙලෙස යොදවන එක් විකිරණ වෙද තාක්ෂනයකි.
අනාගතයේ මෙවැනි තාක්ෂන යොදාගත හැකිවේ:-)


Intensity Modulated Radiotherapy(IMR) තීව්‍රතා පාලිත විකිරණ චිකිත්සාව. මෙහිදී සෑම කිරණයක්ම පාලනයක් ඇතුව පරිගණක පාලනයෙන් අවයවයේ ත්‍රිමාන ප්‍රතිමා සැලැස්මක් මත දෙනු ලැබේ. සෑම කිරණ කදම්බයේම තීව්‍රතාව පාලනය කරමින්, විශේෂ මුදුකාංග යොදවා පාලනය කරණ මෙම විකිරණ යන්ත්‍රය, සාමාන්‍ය පටක හරහා යන විට විකිරණ නවත්වයි, නැතහොත් ඉතා අඩු තීව්‍රතාවකට පහත් කරයි. පිලිකාව හරහා යනවිට ඉතා අධික තීව්‍රතාවකට කිරණ පිට කරයි. මෙසේ, පෙර නොදිය හැකි විකිරණ මාත්‍රයක් (dose) පිලිකාවට දෙනු ඇත.
මෙන්න එම යන්ත්‍රයක්
මෙන්න එය යොදවන අන්දම

මෙන්න විඩියෝ
මෙන්න මෘදුකාංගය

Radio-isotope Therapy - සමස්ථානික* යොදවා ගැනීමෙන් සමහර පටක වල පිලිකා පාලනය කල හැකිය. මෙම විකිරනශීලි ද්‍රව්‍යය, එම පටකය මගින් සුවිශේෂ ලෙස එකතු කරයි. එවිට මෙය ලේ වලින් හෝ ගිලින්නට දුන් විට එම පටකයේ පමනක් එකතු වී, එහි පිලිකාව නැතිකර දමයි. උදා: අයඩින් තයිරොඩ් ග්‍රන්තිය මගින් අවශෝෂනය වන නිසා, විකිරනශීලි අයඩින් ගිලින්න දුන් විගස, ඒවා ලේ වලට බඩවැලින් අවශෝෂනය වී, එම ග්‍රන්තිය තුල එකතු වේ. එම ග්‍රන්ථිය තුල පිලිකාවට විකිරන වැදී මිය යයි. පිලිකා සෛල වලට, සාමාන්‍ය සෛල වලට වඩා සීග්‍රව වැඩෙන නිසා, විකිරණ වල අහිතකර බලපෑම වැඩියි.

*සමස්ථානික කියන්නේ එකම පරමාණුක අංකය ඇති, නමුත් වෙනස් පරමාණුක බර (atomic weight) ඇති මූල ද්‍රව්‍ය වේ. ඉහත උදාහරණයේ සාමාන්‍ය විකිරණශීලි අයඩින් 127 නම් විකිරනශීලි අයඩින් පරමාණුක බර 131 වනු ඇත.

Friday, July 11, 2008

පිටත් හිස්, ඇතුලත් හිස්!

අභ්‍යාවකාශය දිහා මිනිසා කාලයක් සිට විපරමින් බලාගෙන යද්දී, එය හිස් බව පෙනී යයි. එහෙන් මෙහෙන් "ස්කන්ද". ඉන් පසු පරමානු ලොව තුලට එලෙසම හොබ වූවිට එයද හිස් බව පනී යයි. ශකිතිය පමණි. සමහර විට "ස්කන්දයක්" සේ පෙනේ. ශක්තින් එකිනෙකට වෙනස් වේ. ශක්තිය අස්ථාවරය, වෙනස් වන සුලුය.

"ශක්තිය ඇතිකිරීමටවත් නැතිකිරිමටවත් නොහැක", භෞතික විද්‍යවේ නීතියකි. තව විදියකින් කියතොත්, විශ්වයේ අගක් හෝ මුලක් ගැන කතාවක් නැත. අපේ අගක් මුලක් ගැනත් කතා කල නොහැක. අපි කර්මය නම් "ශක්තියකින්" සසරේ දුවවන්නෙමු. පංච ඉන්ද්‍රිය හා මනස, ස්‍කන්දයක් සේ සිරුරක්, සිතුවිලි වලින් මනසක් "පෙන්වයි". ඇත්තටම අපිත් හිස් බව "විද්‍යාත්මකව" පෙනී යයි.....

ඔන්න විද්‍යාත්මකව කුණු අවුස්සන්න ගියාම මිනිසාට සිදුවුන දේ!

Tuesday, July 8, 2008

කැඩපත් ගුරුවරයා

අප ලොව දෙස තාත්වික ලෙස බැලිය යුතුයි. නැතිනම් අප ජීවිතය ගෙවීයන්නේ මෝඩයන් ලෙස උප ද මෝඩයන් ලෙස අවසන් කිරීමෙනි. බොහෝවිට සත්‍ය තත්ත්වය දැන සිටිය ද, එදිනෙදා ජීවිතයේදී අමතක වෙයි. අපේ පංච ඉන්ද්‍රිය තුලින් බලන ලොව මායාවකි. කෙතරම් පහසුවෙන් අප ‍රැවටෙනවා ද දැනගන්න මායාකරුවකුගේ රඟපෑමකින් තේරී යයි.

දිනපතා අපි කැඩපතක් දිහා බලන නිසා එය, ගුරුවරයකු ලෙස යොදා ගැනීම මැනවියැ යි මා සිතනව. එහි පෙනෙන චායාව වම දකුණ මාරුවී ඇති අතර, නැති "ගැඹුරක්" පෙන්වයි. එසේ වන්නෙ ඇයි? ආලෝකය ඇසට වැටුනු පමණින් දෘෂ්ටි විතානය මත පතිත වනුයේ උඩුකුරු උඩ යට මාරුවුණු ප්‍රතිබිම්බයකි. මෙහි ඇති ස්‍නායු උත්තේජනය වී ගෙන යන පණිවිඩය, මොලයට ගොස් එහි විශේෂ කොටසක නව උත්තේජන ඇති කරයි. මනස එවිට ප්‍රතිමාව "මවයි". එම රූපය අප සත්‍යය ලෙස "දකී"! කැඩපත දිනපතා අපව රවටයි! අපේ මනස ඊටත් වඩා අප රවටයි!!

සමහර උත්සව වල කැඩපත් මන්දිර තුල ඇති විවිධ හැඩයන්ගෙන් යුත් කැඩපත් ඔබ දැක ඇති. මේවා දිහා බලන විට ඔබගේ ඡායාව නොයෙක් සිනහමුසු අන්දමට වෙනස් වනු ඇත. ඡායාවක අසත්‍ය බව මින් පැහැදිලි වනු නොඅනුමානයි!
එසේනම් අප ඇස් දෙකට පෙනෙණ දේ කෙතරම් මායවක්ද? මුලාවක්ද? නඩුකාර අය "ඇසට දුටුවද?" කියා අසන්නේ විශ්වාසය තහවරු කරන්නාක් මෙනි; එසේනම් එය විශ්වාස කරන බව පෙන්නමිනි. කෙතරම් මෝඩද?

වෙන රටක ඉතා අලංකාර පර්යේෂනයක් මෙසේ කරන ලදී. කෙසේද? ස්වෙච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වූ කිහිප දෙනෙකුට, විශේෂ ඇස් කණ්නාඩි යුගල බැගින් පැලඳගෙන සති කිහිපයක් ඉන්න කිව්ව. එම කණ්නාඩි වලින් ලොව උඩුකුරු ලෙසයි පෙනෙන්නෙ! බොහොම අසීරුවෙන් ටික දිනක් ගත කල පසු, ඔවුනට නැවත ලොව සුපුරුදු පරිදි පේන්න ගත්ත. සති 2-3 පසු, කණ්නාඩි ගලවල ඉන්න කිවිව. ගලවපු ගමන්, ලොව උඩයට මාරුවුනා - කන්නාඩි යුගල නැතුව!! ආපසු හරි විදියට පෙනෙන්න ටික දවසක් ගත වුනා. අන්න, අපේ මොලය අපට උවමනා ලෙස හැඩ ගැසෙන හැටි.

"කැඩපත බොරු කියන්නෙ නෑ" කියල අපි විහිළුවට කියන්නෙමු. සත්‍යය කුමක්ද?
උදේට කැඩපත දිහා හොඳින් බලන්න. ඒ ඔබද? ඇත්තටම ඔබ ලස්සනද? ඇත්තටම ඔබ කැතද? අනික් අයට ඔබව පෙනෙන් නේ එලෙසමද? දිනපතා සිතා බලා ඉගෙන ගන්න, මං වගේ :-)

Friday, July 4, 2008

මියන්ට අපේ ස්තුති!

මීයන්, මිනිසාට විශාල ලෙස හානි කල බවත්, තවත් කරණ බවත් ඔබ අහල ඇති. ගොවියනට හරිම හිසරදයක්! අපේ ගෙවල් වලත් කරදරේ. නොයෙක් රොග බෝ කරන බවත්, දහස් ගනන් මිනිසුන් මින් මරණයට ගොදුරු වූ බවත් ඉතිහාසයේ කියයි. මේව අහන මීයන් අප ගැන මොනව හිතයි ද කියල මට හිතුන. එනිසා මේ කෙටි සටහන.

මීයන් කියයි උන් අපට මොන ලෙඩක්වත් ඇති කලේ නෑ කියල. මොකද දන්නවද? මීයන්ගෙන් කියන රෝග ඇතිකරන්නේ උන් නොව, උන්‍ටත් ලෙඩ ඇතිකරන බැක්ටීරියා සහ වයිරස! මේ ලෙඩ වලට මීයනුත් බොහෝවිට මැරෙණ බව අප අමතක කරනව. උන්ට වගකීම පටවල, දහස් ගනන් මරල දානව.

මිනිසුන්ගෙන් මිනිසුනට ලෙඩ බොවෙනව ඒ විදියටම. එතකොට, ලෙඩ බෝ කරනව කියල ලෙඩුන් මරල දානවද? නෑ. එතකොට මතක් වෙනව, ලෙඩේ හදන්නෙ විශබීජ නෙව,ඒ මනුස්සය අහිංසක නොවැ, කියල!
අසාධාරනයක මහත.......


මීයන්ගෙ ජාන මිනිසුන්ගෙ ජාන වලට හරි කිට්ටුයි. නමුත් උන්ට අපට තරම් නුවන නෑ. උන් කෑම සොයන කොට, අපේ කෑම, අපේ බෝඟ කියල වෙනස දන්නෙ නෑ.

හොඳයි, උන්ගෙන් අපට හොඳක් වෙන්නෙම නැද්ද? එහෙ මෙහ බැලුවොත් නෑ. නමුත් පර්යේශනාගාරයකට ඔලුව දැමිමොත් කවදාවත් එහෙම කියන්නෙ නෑ! මීයන් අපට කල විශාල සේවය, ඉදිරියට කරන ඊටත් විශාල සේවය දැන හිස හෙලා ඔවුණට අපි ආචාර කරමු .

නව "බෙහෙතක්" සොයා ගත්තම, ඒක මුලින්ම හොඳ නරක සොයන්නේ කව්‍ද? සමහර මේ "බෙහෙත්" භයානක විශ ද්‍රව්‍ය බව හෝ පිලිකා ඇති කරන බව පෙන්වා දෙන්නේ උන් ගේ දුක හා ජීවිත පරදුවට තබමිණි. විකිරණ වලින් මිනිස් ජාන වලට වන හානිය ද මුන්ගේ පිහිටෙන් සොයාගත හැකි විය.

පිලිකාව සුවකිරීමට අපට ලැබී ඇති සෑම ජයග්‍රහනයටම මෙන් අප, මීයනට (ඔව් මීයනට!) ස්‍තුති කල යුතුය. 1894 සිට පිලිකා ගැන දැණුම ලබාගැනීමටත්, පිලියම් සොයා ගැනීමටත්, උන් අපට පූර්න සහාය දී ඇත!

විශේෂ මීයන් වර්ග කීපයක් බෝ කර ගැනීමට හැකි විම මෙයට මූලික වී ඇත. මිනිස් පිලිකා සෛල සාමාන්‍ය මීයකුට එන්නත් කලොත්, උන්ගේ ප්‍රතිශක්තිය, එම සෛල එකක් නැහැර විනාශ කර දමනු ලැබේ. එනිසා ප්‍රතිශක්තිය හීණ හෝ නොමැති මීයන් අවශ්‍ය විය. උන්ගේ කලල තුල ජාන වෙනස් කිරීමෙන් මෙසේ සාර්ථක ලෙස විශේෂ මීයන් බෝ කිරීමට සමත් වී ඇත. 1962 දී නිරුවත් ( කෙස් හෝ ලොම් නොමැති) මීයන් නම් විකෘති මීයන් ඇති කරන ලදී. උන් ගේ තයිමස් ග්‍රන්තියක් නොමැත. එනිසා T - වසා සෛල නැත. මිනිස් පිලිකා සෛල උන් තුල පහසුවෙන් වැඩේ. එවිට ඒ පිලිකා ගැන නොයෙක් පර්යේෂන පහසුවෙන් කල හැක.

මෙන්න nude mice කියන මී සහෝදරයෙක්, මිනිස් පිලිකාවක් ලබාගෙන, අප වෙනුවෙන් ඉවසන හැටි..


1983 දී මීටත් අඩු ප්‍රතිශක්තියක් ඇති මීයන් බෝ කරන ලදී. SCID මීයන් තව නොයෙක් පරීක්ෂණ වලට යොදවා ගැනීම නිසා පිලිකාව ගැන අපේ දැණුම සීග්‍රව දියුනු වී ඇත. ඊටත් මැතකදී Transgenic Mice නම් මීයන් වර්ගයක් ඇති කරණ ලදී. මුන්ගේ කලල අවස්තාවේ මිනිස් ජාන ඇතුලත් කලවිට, උන් සමග එම ජාන වැඩෙන බැවින්, අපට සෝදිසි කිරීමට අවශ්‍ය ඕනෑම මිනිස් ජානයක් එකතු කර පර්යේෂන කල හැකි හැකි විය.

මීයන් අප වෙනුවෙන් විශාල මෙහෙයක් ඉටු කරනවා නොවෙ ද? ආයෙත් මීයෙක් දැක්කම ටිකක් මේ ගැන සිතන්න :-)

Wednesday, July 2, 2008

ඔසු වල වියදම හා ඵල

ලක්දිව සෞඛ්‍ය සේවය, සැමට සෑහෙන පහසුවෙන් නොමිලේ ලබා ගත හැකිය. ආණ්ඩුව මගින් රෝහල් වල සේවයට හා රෝග මර්දනයට, ජනතාවගෙන් කෙලින්ම මුදල් නොගන්නා බැවින්, සෑහෙන හොඳ සේවයක් ඔවුනට ලැබේ.

මෙම සේවය මෙසේ පවතා ගෙන යාමට නම් නාස්තිය සහ වියදම ගැන තියුණු අවදානයක් තිබිය යුතුය. අනවශ්‍ය බෙහෙත් වර්ග සහ අධික මිල බෙහෙත් ගෙනදීම ගැන ඉතා සැලකිලිමත් විය යුතුය. සමහප පිලිකාව "සුවකරණ" ඔසු ඉතා අධික මිලට විකිනෙයි. එම ඔසු වලින් පිලිකාව හොඳ නොවේ. තාවකාලික "පාලනයක්" පමණක් ලැබේ. ආණ්ඩුවට මෙය දරා ගත නොහැකි නිසා මෙවැනි බොහෝ ඔසු ජනතාවට මිලදී ගන්න සිදුවේ. සමහර විට පවුලේ අය කෙසේ හෝ මෙම වියදම දරා ගෙන මෙම බෙහෙත ලබා දෙයි. බෙහෙත ගෙදර දිය හැකි වන්නක් නොව. රෝහලේ දිය යුතුය. බෙහෙතේ "සැර" නිසා ඇතිවන අතුරුඵල වලට තවත් බෙහෙත් දිය යුතුයි. රෝගියා දුක් විඳිමින් එම මාස 6න් 2ක් පමණ ගත කරයි. ප්‍රතිඵලය ඔවුන් අහිංසක වීම හා දුප්පත් බවට පත්වීමයි. රොගියා මසකින් නොව මාස 6 කින් මිය යයි.

අපට වඩා ධනවත් රටවල පවා මෙවැනි කරුණු ගැන ප්‍රෂ්ණ අසන්නට වන්නේ මේ නිසයි. ආණුඩුවකින් සෞඛ්‍යය සේවය ලබා දෙන විට රටවැසියන් සැමගේ සුවසිද්ධිය ගැන සිතිය යුතුය. සුව කල නොහැකි පිලිකා හා අනෙක් රෝග සඳහා අලුත්, ප්‍රතිඵල ගැන විශ්වාසයක් නොමැති, අධිමිල ඔසු ලබා දීම ගැටලු සහගත වේ.

Tuesday, July 1, 2008

අධි ගැඹුරු මුහුදු ජීවීන්

ලොව වැඩි කොටසක් මුහුදින් වැසී ඇත. පෘතිවි ජලයෙන් 97% මුහුදු ජලයයි. ඉන් සුලු කොටසක් අප "දන්නා" නොගැඹුරු මුහුදයි. වැඩි කොටසක්, අප අල්ප ලෙස දන්නා ගැඹුරු මුහුදයි. ලොව ජෛවගෝලයෙන් 80% කිලෝමීටර 1000 ට වඩා ගැඹුරු මුහුදට යටවී ඇත. මෙහි ලොව විශාලම, සැතපුම් 46,000ක කඳු සැටියකි. මෙම පෙදෙසට ගිය මිනිසුන්, අභ්‍ය අවකාශයට ගිය අයටත් වඩා අල්ප විය! නිතල හා අගාධ මුහුදු කලාප ලෙස හඳන්වන මෙම මුහුදු, අපි දන්නා වෙරල අසල මුහුදු කලාප හා සමුද්‍ර නම් මතුපිට මුහුදට වඩා බොහෝසේ විශාලය. නමුත් ජීවීන් වැඩිපුර ඉන්නේ මේ අප දන්නා කලාප වලයි. මුහුදේ අප දන්නා පරිදි ගැඹුරුම තැන, පිලිපීන දූ අසල ශාන්තිකර සාගරයේ "මරියානා අගල" වේ. ගැඹුර මීටර 11,000 ට වැඩිය.

අධි ගැඹුරු මුහුද යනු, කිමිදින අය දකින මුහුද නොව. ඊට හුඟක් යට. මෙහි නව බෙහෙත් වර්ග, ආහාර වර්ග, රසායනික ද්‍රව්‍ය විමානයක් වීමට පුලුවන. ගැඹුරු මුහුද ගැන සොයා දැනගානීම වැදගත් ලෙස සැලකුවත්, පහසුවෙන් යන්න එන්න පුලුවන් තැනක් නම් නොවේ! රොබොට් යන්ත්‍ර යැවීමෙන් මෑතකදී යම් තොරතුරු ලබා ගත හැකිවිය. එහි විශේෂ පරිසර ලක්ෂන කිහිපයකි. එනම්

  • ආලෝකය අඩුකම - ශාක වල ප්‍රභාසංස්ලේෂනයට අපහසුතාවකි. සතුනට පෙනීම භාවිතයෙන් වැඩ කර ගන්න අපහසුය.
  • ඔක්සිජන් අඩුකම - නමුදු ජීවීන් ටික නිසා වැයවීම අඩුවේ.
  • උෂ්ණත්වය අඩුකම - සෙන්ටිග්‍රේඩ් 2-4 දක්වා
  • පීඩනය වැඩිකම - ලොකු සතුනට විශේෂ ගැටලුවක්
  • ආහාර අඩුකම - ජීවීන් අඩු නිසා
එමනිසා මෙහි වෙසෙන ජීවීන් එම පරිසරයට හැඩගැසුනු අමුතුම ස්‍වරූප ගන්නා බව පෙනී යයි. නමුත් සමහර තැන්හි අමුතුම පරිසර හා ජීවන අවස්ථා සොයා ගන්නා ලදී.

ජලතාපික විවර ආශ්‍රිත ජීවි පද්ධති Hydrothermal Vent Communities

මුහුද යට සමහර තැන් කුඩා තාප උල්පත් වලින් සමන්විත වේ. පොලොව තුල ඇති තාපය පිටට එන තැනකි මේ. ඒ තුල අඩිකම උෂ්නත්වය සෙන්ටිග්‍රේඩ් 400 ට අධික වි ය හැකි වන අතර ඊට ආශ්‍රිත ජලය සෙන්ටිග්‍රේඩ් 16 පමණ, 2-100 දක්වා පැතිර යා හැකිය. මෙම විව්ර අවට බොහෝවිට ආලෝකය නොමැත. ප්‍රභාසංස්ලේශනයක් නැත. නමුත් කුඩා ජීවීන් බහුල විය. බට පණුවන් ලෙස හඳුන්වන ජීවින් සමූහ එහි වෙසෙන අතර, එම ජීවින්ට මුඛය, ගුදය, ආහාර මාර්ගයක් නැත. එමනිසා උන් ආහාර ගන්නේ සිරුර මතුපිටින් අවශෝෂනය කිරීමෙන් විය යුතුයි. ආහාර කොයින්ද?

මෙම ගැඹුරු ගමේ ජීවන රහස ස්‍වයංපෝෂී බැක්ටීරියා වර්ගයකි. අර සිදුරු වලින් පිටවන රසායනික ද්‍රව්‍ය සමග උන් ද පිට වේ. උන් එම රසායනික ද්‍රව්‍ය, විශේෂයෙන්ම හයිඩ්‍ර‍රජන් සල්ෆයිඩ් භාවිතා කොට, ජීවීනට අවශ්‍ය කාබනික ද්‍රව්‍ය හදයි. රසාසංස්ලේශනය යැයි කිව හැකිය. බට පනුවන් තුලද මෙම බැක්ටීරියා වර්ග ජීවත් වේ. මීතේන් වායුවද මෙලෙස මෙවැනි සිදුරු වලින් පිටවන්නකි.



එම සතුන් ගේ රූප කිහිපයක් බැලීමට සබැදිකම් පහල ඇත. මේ ගැන වෙබ්‍ අඩවි කිහිපයක් සොයාගත හැක.

සතෙක්- කකුලුවෙක්

අමුතුම සතෙක් :-)

මෙන්න විඩියෝ වාර්තවක් - මුහුදු පතුලේ විවර අසල


මෙයත් ඒ ගැන වඩාත් විස්තර සහිතව - අනර්ග විඩියෝ වාර්තාවක්


Monday, June 30, 2008

සීල් මත්ස්‍යයන් මිලියනයකට වඩා මරන්න ගියේ අවුරුදු 3 යි!



කැනඩාවේ සහ නෝවේ රටවල අය, අලුත් සෙල්ලමක් පටන් ගෙන අවුරුදු කීපයක් වෙනව. "සීල් කිල්". උන් මරන්නෙ පොලුවලින් ගහල, කොකු සහිත පොලුවලින්. කොටසක් පනපිටින් හම ගහනව. පැටව මරන්නෙ අම්ම ඉදිරිපිට.

පැටව් බේරා ගන්න එන අම්මට, වද දීලයි මරන්නෙ. මෙවැනි දෙයක් අවුරුදු ගනනක් කරගෙන යන්න මේ මිනිසුන්ට ඉඩ දෙන්නෙ කවුද?

හැකපික් නම් ආයුධය පොල්ලකට සවි කල යකඩ කොක්කක්. මෙය සුදුසුම "උපකරණය" ලෙස පිලිගෙන තිබේ. මේ වසරේ නැමීබියාව ද මේ කිරි බී වැඩෙන සතුන් 86,000 ක්, පැටවුන් විශේෂයෙන් තෝරා, මරනු ඇත.

මෙම මරන ක්‍රමය ඉතා කරුණාවන්ත ක්‍රමයක් යැයි නැමීබියා ඇණ්ඩුව කියයි! මස්, හම ප්‍රයෝජනයට ගනු ලැබේ. අනික උන් මත්ස්‍යයන් ටොන් ගානෙ කන්නෙ. "අපේ කෑම උන් කා දානව" යැයි ධීවර ඇමති පවසයි.

එතකොට උන් කන්නෙ මොනවද? කුරුල්ලො අපේ පලතුරු කනව. උන් මරා දමමු. මී මැසිසො අපේ පැනි බොනව, උන්වත් මරා දමමු!

ඔන්න ඕකයි වැඩේ. නවත්තන්න බෑ. මේව කරන්නෙ රටවල ආණිඩුවේ අනුග්‍රහය ඇතුවයි.......

Sunday, June 29, 2008

සජීවි තුරුදැල සහ ෆොස් විකිය - තොරතුරු එකතුවක්



මෙම වෙබ් අඩවි දෙකේම අයිතිකරු සහ කතු විලියම්‍ ස්ටුවර්ට් (William Stewart) . ඔහු මෙසේ කියයි:
ඔහු FreeOpenSourceSoftware.* වෙබ් අඩවි වල අයිතිකරු වීමට වාසනාව දරණ අතර, ඔහු මෙම ෆොස් විකිය විවෘත මෘදුකාංග යොදවන සමාජයට පුද කරන වගත්, එය ඔබ සැමගේ සහයෝගය තුලින් වැඩී, සැමට දැණුම බෙදා හෙදා ගන්න හැකි වේවායි පතයි. මේ ගැන සැමට දන්නන්නැ යි ඉල්ලා සිටිනවා.

Friday, June 27, 2008

පිලිකාව සමග සටන පැතිරී ලොවම යුධ බිමක් බවට පත්වේවා!

පිලිකාව මිනිස් රෝග අතර නපුරුම රෝගය බව බොහෝ අයගේ මතයයි. ජනගහනය වැඩිවෙමින් පවතින ගමන්, වයස වැඩි, මහලු යයි කිව හැකි ජනකොටස ද එලෙසම වැඩිවේ. පිලිකා බහුල වැඩි වයස් උදවියගේ බැවින්, නුදුරු අනාගතය, පිලිකාව හා අප අතර සටනක් වන බවත්, එම සටනට ලෑස්ති නොවුවොත් දුක් විඳමින් මැරෙන මෙම රෝගයට ගොදුරු වීමට සිදුවන බවත්, නිසැකයි.

මෙම රෝගය පිලිබඳ දැණුම ටිකින් ටික වැඩි වෙමින් පවතිනව. එම දැණුම අපේ ලොකුම ආයුධයයි. මෙම දත්තය සුව සයුර තුලින් විස්තර කිරීමට බලාපොරොත්තු වන අතර, මෙම රෝගය ගැන දන්නා මූලික කරුණු කෙටියෙන් සලකා බලමු.

පිලිකාව ඇතිවීමට හේතු ප්‍රධාන වශයෙන් දෙකකි.

1. උප්පත්තියෙන්ම ඇති ප්‍රවනතාවක් - බොහෝවිට ජානතුල ඇති දෝශ. මේ අයට මව් කුස තුලම හෝ උපන් පළමු වසර තුල හෝ කුඩා කල පිලිකා ඇතිවීමට පුලුවනි. තවත් සමහරුනගේ, අවුරුදු 20-30 පසු පිලිකාව මතුවිය හැකිවේ.

2. පරිසරයේ අහිතකර බලපෑම් හේතුකොට පිලිකා ඇතිවීමට පුලුවන. උදාහරනයකට දුම් බීම නිසා පිලිකා කීපයක් ඇතිවිය හැකි බව. මේ අයගේ සිරුර තුලද යම් ජාන වල දෝශ මුල්පත් කරගෙන, දුම් බීමේදී සිරුරට ඇතුලුවන අකිතකර දෙයට මෙසේ ප්‍රතිචාර දක්වන බව ද සිතිය හැකි වේ. එනම් ඔවුන් තුල යම් "දුර්වලතාවක්" මුලසිටම තිබූ වගයි.


පිලිකාවක මූලික ලක්ෂන මොනවාද?

සිරුරේ ඕනෑම පටකයකින් හටගත හැකිවේ. ඕනෑම වයසක පිලිකාවට ගොදුරු වීමට පුලුවන. පිරිමි, ගැහැනු වෙනසක් නැත. වැඩිපුර හටගන්නේ වයස 60 ට වැඩි අයගේය.

පිලිකා ශෛල, පාලනයක් නොමැතිව වැඩේ. සීග්‍රව වැඩේ. පටක මායිම් ගැන නොසලකයි. පටන් ගත් පටකයෙන් බැහැරව ගොස් වෙන පටක තුල වැඩීමට හැකියාවක් ඇත. පටක වැඩීමේ දී පිලිපදින නීති රීති නොසලකා, මරාගෙන මැරෙන ත්‍රස්තවාදීන් සේ හැසිරේ!


දැනට වෛද්‍යවරුන් අතට ගත් ආයුධ කවරේද?
1. කපා දැමීම - ශල්‍යකර්මය
2. පිලිස්සීම - විකිරන යොදවා
3. වස දීම - බෙහෙත් හා රසායනික ද්‍රව්‍ය යොදවා
4. පිලිකාවට අවශ්‍ය පරිසරය වෙනස් කිරීම - උදාහරනයක් ලෙස හෝමෝන අඩු වැඩි කිරීමෙන්
5. සිරුර තුල ඇති, අප සැමට ආවේනික වූ , යුධ හමුදාව යෙදවීම - ප්‍රතිශක්තිය


මේ යුද බිමෙන් සුබදායක පුවත් බලාපොරොත්තු වෙමු. අනාගත යුද්ධය හොඳ පැත්තට යන ලෙස පතමු.......

Thursday, June 26, 2008

ඉස්ගෙඩියා ඔලුගෙඩියට ආවෙ නෑ නොවැ!


අප ලොව "දියුණු" කිරීමේදී අනික් සතුන් ගැන සිතන්නේ නෑ නොවැ. ගෙම්‍බො ගැන හිතුවෙත් නෑ....

මෙලොවින් ඉස්ගෙඩියන් (එමනිසා ගෙම්බො) සීග්‍රව තුරන් වෙන බවට සලකුනු කාලයක් සිට තිබුන. විශේෂයෙන් "දියුණු" රටවල. කවුරුවත් දන්නෙ නෑ ඇයි කියල. උන් නොයෙක් විකෘති වේශයන් ගෙන් වර්ධනය වෙන්න පටන් ගත්ත. කවුරුවත් දන්නෙ නෑ ඇයි කියල. ගෙමිබව් මිනිසුන් තම පර්යේශන වලට භාවිතා කරන නිසා, සමහරු උන් අල්ලාගෙන පර්යේශනාගාර වලට විකුනල ජීවත් වෙනව. ප්‍රංශයේ අය උන්ගෙ පිටිපසු ගාත දෙක කපල උයන් කනව. කුඩා වතුර ජලාස වල ජීවන චක්‍රයට උන් හරිම වැදගත් කියල ජීව විද්‍යාව හදාරන අය කියනව. සමහර විට අපේ ජීවිතයටත් උන් වැදගත් වීමට පුලුවනි.


අනික, උන් හරි අහිංසක සතුන් - අපේ පැත්තෙන් බලන කොට. මිනිසාට බෝවන කිසිම රෝගයක්, දන්න හැටියට, ගෙම්බ ගෙන් හැදෙන්නෙ නෑ. හපා කන්නෙත් නෑ. ඉඳල හිටල නොදැණුවත් කමට ඇඟට පනිනවනම් තමයි!

මිනිසා හේතුකොට ගෙන ඌ නැති වෙනවද? අප අතින් පරිසරයට කෙරෙන හානිය ඉමහත් නෙ. මොනව කරනවද, මොනව වෙනවද කියල අප දන්නෙත් නෑ. කොහොම හරි අප කරන දෙයින් උන් මෙලොවින් සදහටම නැතිවී යන්න පුලුවනි. මොනව කරන්නද?

2008 වසර ගෙම්බාගේ වසර Year of the Frog ලෙස හැඳින්වෙන්නේ බොහෝ රටවල අය මේ සතුන්ගේ අනාගතය ගැන සැකයක් ඇතිවීම නිසයි.

උන්ගෙ පිංතූරු තියා ගන්න එක දැන් ටිකක් වැදගත් වෙනව. මං හරි ආසයි උන්ගෙ හඩට. වෙලක් දොලක් ලඟ හවසට ඉඳගෙන ඉන්න කොට, පාලුව මකන්න ඒ ශබ්දය යටිතලයක් වෙනව. නුදුරු අනාගතයේ එය නිහඩ වෙයිද? එසේ වූවිට හඩන්නේ වෙල දොල පමණද?

Tuesday, June 24, 2008

කුරුලු අදහස්

පුනරුප්පත්තිය පිලිගෙන වියවස්ථාවට ඇතුල් කලොත්...

පුනරුප්පත්තිය ගැන අදහසක් අප අතර තිබුනත්, සමහර ආගම් වලින්ද සත්‍යයක් ලෙස දෙසුවත්, එය සත්‍යයක් ලෙස සාමාන්‍ය ජීවිතයට හා ආණ්ඩු ක්‍රමයට යොදවා ගන්නා බවක් නොපෙනේ. එසේ නොකිරීම රටටත්, සමාජයටත්, ජාත්‍යන්තර සබදකම් වලටත්, සතුන්ගේ ජීවනයට හා ආරක්ෂාවටත් අසාදාරනයකි.

මෙම අදහස බහුල ලෙස පැතිර ගියහොත් රටක් තුල ලොකු වෙනසක් ඇතිවනු බව නියතයි. මේ ගැන මදක් සිතමු. අපි එක් එක් ආත්ම වල නොයෙක් රටවල උප්පත්තිය ලැබෙන බව ඇත්තටම තේරුම් ගත් විට රටවල් අතර ගැටම් අඩුවෙනව. "පිට රට" කියල හිතන එක වැරදි බව තේරෙනව!

මිනිසුන් පමනක් නොව, දේව, භූත, පේත, සත්ව යන සෑම ජීවීන් ගැන එකවිට සැලකිමට සිදුවේ. ඇයි? සමහර විට ඔවුන් මිනිස් ලොව ඉපදිය හැකි නිසයි. එපමණක් නොව, අප එලොව ඉපදිය හැකි නිසයි. එමනිසා ඒ හැම ලොවේම අය සමග සුහද ලෙස ජීවත් වීම හා ඔවුන්ගේ සතුට ගැන අවදානය අප තුල පිහිටිය යුතුය. ඔවුනට අදාල පින්කම් ආදිය පුද්ගලිකව පමණක් නොව, ආණ්ඩුවේ සහාය ඇතුව ද කල යුතුය. එමෙන්ම, සතුන් ගැන නීති පැනවීමේදී එය, පුද්ගලිකව සිතා එසේ කල යුතු. උදාහරණයකට තමා අලියෙක් වී ඉපදිය හැකියැ යි සිතා, අලින්ගේ සුවසිද්දිය ගැන සිතා මතා සුදුසු නීති මාලා හරහා වැඩ පිලිවෙලක් ක්‍රියාකිරීමට සිදුවේ.

මිනිසුන් කරන කුසල් හා අකුසල් කර්ම සුදුසු ලෙස ලියා පදිංචි කිරීමෙන්, අනාගතයේ ඇතිවිය හැකි කර්ම විපාක ගැන යම්විදියක තක්සේරුවක් කිරීම මැනවි. නැවත මිනිස් ආත්මයක් ලිබීමේ ප්‍රවනතාව ගණනය කිරීමට ක්‍රම සහ විධි ගැන ආචාර්යවරුන් වෙහෙස වනු ඇත.

අංග විකල ළමයි බිහි වූ විට ඊට හේතුව පෙර කර්ම නිසා යැයි පැහැදිලිව තේරුම් ගෙන, ඉන් ඉහත ආත්ම වල එසේ නොවිමට, එම ළමයා හැකි තරම් පින්වන්තව ජීවත් වීමේ වැදකත්කම ඔහුට පසුව දැනිවිය යුතුවේ. ඔහුට ඒ පින් කරගැනීමට අවශ්‍ය පහසුකම් ලබා දීම, ආණ්ඩුව විසින් පත්කරන විශේෂ මණිඩලයක් හරහා කෙරෙනු ඇත. එවැන්නෙකුට උදවු කිරීමෙන්, උදවු කරන අයට එසේ ඉපදීම වැලකිය හැකි වේ.

වැඩිහිටි මහලු අය සමාජයට වැඩක් නැති අය ලෙස නොව, අනාගත පරපුර ලෙස සැලකෙනු ඇත. ඔවුන් නොසලකා හැරියොතින්, නැවත ඉපදුනු ඔවුන්, ඒ අයට ද එසේම සැලකිය හැකියි. ඔවුන් ළමයින් ලෙස උපත ලබා, අර නපුරු අයට බොහෝ වද දුක දීමට පෙලඹීමට ඉඩ තිබේ. මෙලෙස සිතන දැන් තරුණ අය, වයසක උදවියට මීට වඩා සැලකීමට පුලුවන. දේශපාලනය කරණ අය, අවුරුදු 5ක සැලැසුම් නොව 100යක සැලසුම් ද ලිවීමට සිතන්නට පටන් ගනියි. ඇයි, ඔවුන් ඊලඟ ආත්මයේදිත් මෙරටම උපන්නොත් එහෙම, කියල සිතන නිසා. තමාගේ ළමයින්ගේ අනාගතය පමණක් නොව, තමාගේ අනාගතයට ද සිත යොමු කරන්න වෙනව. නොයෙක් රටවල්‍ අතර ගිවිසුම් සාදා එකිනෙකා යම් තත්ත්වයකට ගෙන ඒමට වඩාත් මහන්සි වනුයේ, අනික, තමාගේ අනාගත රට විය හැකි බව දන්නා හෙයිනි.

සත්වයින් දිහා බලන විට, කිසිම සතෙක් මරා දැමීම හෝ මරා මස් කැම නිති විරෝදී වනු ඇත. මිනිසෙක් මරාගෙන කෑමක් සේම දරුණු වරදක් ලෙස සලකන්න වෙනව. කැටපෝලයෙන් විද මරන ලේනා, තමාගේම මැරුණු පියා විය හැක, තමා අනුබව කරන්නේ කුඩා කල නැතිවුනු තම සහෝදරයා විය හැකියි.

සිසුන් සහ දෙගුරුන් අතර ඉතාම සුහද සබදතාවක් ගොඩනැගෙන්නේ, ඔවුන් මාරිවෙන් මාරුවට සිසුන් හා ගුරුවරුන් වන බව වැටහීමෙනි. සංගමයක උසස්ම නිලධාරියා, පහළම කෙනාට හොඳින් සලකන්නේ, ඔහු පසු ඇත්මයක, එතනම, අර වගේ පහල රැකියාවකින් පටන් ගත්තොත් කියල හිතන නිසයි.


මිනිසුන් නිහතමානී විමටද මෙම සංකල්පය බෙහෙවින්ම පිහිටවෙනව. මරණය ගැන සැමවිට සිතනව. උපත සහ මරණය අතර කාලය, සංසාරයේ එක් කොටසක් බව දන්නාවිට, මරණය ගැන බය අඩුවෙනව. සංසාර ගමණ නවත්තන්න හිතෙනව - නැතිනම් ආයිත් බබෙක් වෙන්න ඕනැ, පාසැල් යන්න ඕනැ, විභාග කරන්න ඕනෙ නේද?


සසරෙන් එතර වීමට ආණිඩුවෙන් සම්පූර්ණ අනුග්‍රහය දැක්වෙනව. ඔබට අවශ්‍ය වන භාවනාව ඉගෙනීම, එම කිරීමට අවශ්‍ය තැන්, ආහාර යනාදිය ලභා දෙනව. ඒ අය සමාජයට විශිෂ්ට සේවයක් කරන බව ආණ්ඩුව සලකනව.


මොකද ඔබ සිතන්නෙ මේ අදහස ගැන? ඔබ සියුම් සිනහවකින් මෙය කියවූ යැයි සිතමි!

Monday, June 23, 2008

කැපිලි, මැහිලි අඩු හෝ කොහෙත්ම නැති ශල්‍යකර්ම

බොහෝ ශල්‍යකර්ම උදරය තුල කරන ඒවා වන බැවින්, බඩ කපා පසුව මහන්න වෙනව. ඒ අවස්ථාවේ සිහිය නැති නිසා රිදුමක් නෑ. නමුත් මේකයි වෙන්නෙ. පසුව සිරැර මෙහෙයවන විට, රිදෙනව. සමහර අයගේ තුවාලය ආපහු විවෘත වන්න පුලුවන්, දින හතත් දහයත් අතර. තවත් සමහරවිට මාස කීපයකට පසුව "හර්නියා" අමාරුව ඇතිවන්න පුලුවන්. එහිදී වෙන්නේ හමට යටින් පේශි දුර්වල වීමයි. රෝගියා වෛද්‍ය උපදෙස් නොසලකා, තුවාලය හරිහැටි සුවවීමට පෙර, බර වැඩ වල නිරත වුවහොත්, උදරය තුල පීඩනය වැඩිවන විට, ඇතුලෙ බඩවැල් ආදිය ඒ උදර කුහරයේ දුර්වලතාව හරහා තෙරපී එලියට තල්ලු වෙනව. ලොකු බඩක් තියෙනව වගේ පෙනෙන්නෙ. තවද, බඩවැල් එම කුහරය තුල හිරවූවොත්, ජීවිතයට පවා හානි විය හැකි වෙනවා. ඇග වෙහෙසිල වැඩ කරන මිනිසුනට මෙහෙම වීමට ඇති අවස්ථාව වැඩියි. ඔවුනට මාස තුන හතරක් වැඩ නොකර ඉන්න වෙනව, තුවාලෙ හොද වෙනකන්. දුප්පත් අයට මෙය අසීරු වැඩක්. එනිසා ඔවුන්, බොහෝවිට, වෛද්‍ය අදහස් නොතකා, හැකි ඉක්මනින් තම රැකියාවට නැවත නිරත වනව.


ඇත්තටම, මෙසේ බඩේ ලොකු කැපුමක් නොකර මේක කරන්න පුලුවන් නම්‍ අපූරුයි නේද? ඉක්මනට ගෙදර යන්න පුලුවන්, රැකියාවට යන්නත් පුලුවන්, බර වැඩ කිරීමටත් මාසයකට වැඩිය ඉන්න ඕනෑ නෑ. ඔව් දැන් එසේ කරන්න පුලුවන්. කෙටියෙන් කියතොත්, ක්‍රම දෙකක් තිබෙනව. ඉංග්‍රීසියෙන් ලැපරොස්කොපි (laparoscopy) හා එන්ඩොස්කොපි (endoscopy) ලෙස නම දරන ශල්‍ය කර්ම තාක්ෂන දෙකයි මේ.

වකුගඩුවක ගලක් ඉවත් කිරීමට කුඩා සිදුරකින් අපකරණ යොදා ගල කුඩු කරමින් ඉවත් කර දැමීම

ස්වාභාවික සිදුරක් හරහා ගොස් ශල්‍යකර්මයක් කිරීම

මේ පුරස්ථ ග්‍රන්තිය ඉදිමීම නිසා ඇතිවන මුත්‍රා අඩස්සිය සුව කිරීමට කරන ලද්දකි.
මෙන්න එම ක්‍රමය ශල්‍ය වෛද්‍යවරුගේ ඇසින් පෙනෙන අයුරු

මෙම ක්‍රමය TURP ලෙස හඳුන්වනවා. එහිදී විද්‍යුත් ශක්තිය යොදවමින් පටක කපා ඉවත් කරනව. ලේසර් යොදා ආලෝක ශක්තිය භාවිතයෙන්ද, අල්ට්‍රාසවුන්ඩ් (අධික ශබ්ද තරංග ) ක්‍රමයේ පටක ඉවත් කිරීමට ශබ්දය ශක්තිය ලෙස යෙදේ, ගුවන් තරංග (radio-frequency waves) මේ සඳහා යෙදවිය හැකියි.

එනම්‍ මෙම ක්‍රම වලදී අවශ්‍ය
  • පටක කැපීමට හෝ විනාශ කිරිමට ශක්ති ප්‍රභවයක්
  • සියුම් සිරුර ඇතුල බලන්න පුලුවන් කාච හෝ වීදුරු කෙඳි හෝ ඉලෙක්ට්‍රොනික විඩියෝ ක්‍රමයක්
  • සියුම් අපකරණ
  • අපකරණ ඇතුලටත් පිටතටත් පහසුවෙන් එහා මෙහා කල හැකි කොපු (sheath)
ලැපරොස්කොපි ක්‍රමයට පිත්බොක්ක ඉවත් කරණ හැටි

මෙහිදී උදර කුහරයේ කුඩා සිදුරු තුලින් සියුම් උපකරණ බඩ තුලට යවා රෝගී පිත් බොක්ක ඉවත් කෙරේ.
මෙම ක්‍රමයට උදර කුහරයේ සෑම අවයවයකම ශල්‍යකර්ම කිරීමට පුලුවන. ගර්භාෂය, ඩිම්බ කෝෂ, පැලෝපියන් බට වැනි අවයව වලද එසේම කල හැකියි.

ඔටිසම් Autism ළමා රෝගය



මෙම වචනය ග්‍රීක "ඕටොස්" නම් "තමා" යන අරුතය ඇති වචනයෙන් ඇතිවන්නකි. මෙම රෝගය ඇත්තන්, තමා ගැන පමණක් සිතන බවත්, අනුන් ගැන කිසිම සැලකිල්ලක් නැති බවත්, එවිට විශ්වාස කල බැවින්, එසේ නම් කෙරිණ.

කුඩා ළමුනට ඇතිවන මෙම රෝගය, ඉන්පසු දිගටම වැඩිහිටි කලට පවතී. සුවයක් තවම සොයාගන නැත. එය, කලින් සිතුවාට වඩා බහුල රෝගයක් කියා දැන් කියනවා. ලොව පුරාම එකලෙසම පවතිනව. සෑම ළමුන් 150 කින් කෙනෙකුට මේ රෝගය තිබෙන බවට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය කියයි. මෙහි ඇත්ත නැත්ත කෙසේ වුවද එම රෝගය සෑහෙන්න බහුල බව පෙනීයයි.

මෙම රෝගය, රෝග සංකිර්ණයකට අයත් බව දැන් පිලිගැණේ. ඕටිසම් රෝග/ආබාධ සංකීර්ණය Autism Spectrum Disorder (ASD) අතරට මෙම රෝග හතරත් ඇතුලුවනව.

  • Asperger Syndrome ඇසිපගර් සින්ඩ්‍රෝමය (සින්ඩ්‍රෝමය යනු රෝග ලක්ෂන කිහිපයක සංයෝගයකින් හඳුනා ගන්නා රෝගයකි)
  • Rett Syndrome රෙට් සින්ඩ්‍රෝමය
  • PDD NOS (Pervasive Developmental Disorder) පැතිරෙන වර්ධනයේ ආබාධය
  • Childhood Disintegrative Disorder. ළමා භේදනකාරී ආබාධය

මෙම රෝග සියල්ලටම පොදු ලක්ෂනයක් නම් සමාජයේ හැසිරීම හා අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ අධික දුර්වලතා සහ යම් දෙයක් නොනවත්වා යලි යලි කිරීම වැනි හැසිරිමයි. තවද පිරිමි ළමුන් අතර, ගැහඇනු ලමුනට වඩා සතර ගුණයක් බහුල වේ.

කුඩා අවදියේදීම මෙම රෝගය හඳුනා ගැනිම, ඔවුනගේ සාත්තු කිරීමටත්, උපරිම ලෙස හැකියාවන් දියුණු කිරීමටත් වැදගත් වේ. නමුත් රෝගය දැනගැනීම අපහසු කාර්යයක් වනු ඇත. බොහොවිට ළමයාගේ "අමුත්තක්" ඇතිබව මුලින්ම තේරෙන්නේ දෙමවයපියනට හෝ ඔවුනගේ ද දෙමවයපියනටය. මෙසේ සිතු වහාම ළමා රෝග කෙරෙහි විශේෂ වෛද්‍ය
වරයකු හමුවීම මැනවි.

පහත දක්වන ලක්ෂන ඔබේ අවදානයට ලක්විය යුතුය.

  • මාස 6ක් වන විට ළදරුවා සිනා නොවේ, ආදරය, උණුසුම ඔහුගෙන් අපට ආපසු නොලැබේ.
  • මාස 9කදී දෙමව්පියන් සමග සිනා, ශබ්ද උච්චාරනය, මුහුනේ තවත් නොයෙකුත් පෙනුම් නොදක්වයි
  • 12 මසක් වී ද කතා කිරීමට උත්සාහයක් නොදැක්වීම, තමාගේ නමට ප්‍රතිචාරයක් නොදැක්වීම හා අත වැනීම, යමක් අතින් ඇල්ලීමට තැත් කිරීම, ඇඟිල්ල දික්කර යමක් පෙන්වීම, අතේ තිබෙන දෙයක් ඔසවා ඔබට පෙන්වීම වැනි දේ නොකිරිම
  • මාස 16 කදී එකම වචනයක්වත් කතා නොකිරීම
  • මාස 24 කදී වචන දෙකක් වත් එකතු අර්ථවත් යම් දෙයක් (නැවත නැවත වචන කීම හෝ අප කියනදේ ආපසු කීමෙන් හැර) කීමට බැරි වීම
  • ඇත්ත වශයෙන් කිසිම විදියක කතාවක් නොකරයි නම් හො සමාජයේ ගැවසීමට කිසිසේත් බැරි නම්

ඇසට ඇස නොබැලීම ද බොහෝවිට දකින්න ලැබෙන ලක්ෂනයකි.

මෙම රෝගයට හේතුව තවම නොදනී. සමහරු, එන්නත් දීමනිසා මෙය ඇතිවිය හැකි බවට අනතුරු ඇඟවූ නමුදු, ලෝක සෞඛ්‍ය සංගමය (WHO) සහ ඇමරිකාවේ සුප්‍රසිද්ධ රෝග පාලන මධ්‍යස්ථානය (CDC) මෙම අදහස සම්පූර්ණයෙන්ම හෙලා දකියි.

පර්යේෂන කිහිපයක්ම ලොව පුරාම කෙරීගෙන යමින් පවතී. සමහර දත්තයන් මින් ලැබී ඇත. සමහර ජාන වල වෙනස්කම් ඇතිබව ද, ඔවුනගේ හිස්කබල අනික් ලමුනට වඩා සීග්‍රයෙන් වැඩිය හාකි බව ද, මොලයේ වෙනස් කොටස් අතර සබදකම් දුර්වල බවත්, මොලයේ සමහර ස්නායු අතර (synapse) පණිවිඩ හුවමාරුව දුර්වල බවත් සොයාගෙන ඇත. රිස්පිරිඩෝන් නමි බෙහෙතක් එම රෝගයේ පාලනය සඳහා දැනට යොදවා ඇත.

මීට අමතරව, පරිසරය මෙම රෝගයට බලපෑමක් දන්වන්නේද යන්න පර්යේශනයට භාජනය වී ඇත. සමහර රසායනික ද්‍රව්‍ය මෙම රොගය ඇතිකිරීමට හවුල්විය හැකි බවට සැකයක් තිබේ. රසදිය මින් එක් ද්‍රව්‍යයකි.
මෙම රෝගය සමාජයට ලොකු බරක් වන අතර, වසරකට මේ සඳහා ඇමෙරිකාණු ඩොලර් බිලියන 35 ක් පමණ වියදමක් දරන්න වන බවද හාවර්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යා අංශය ප්‍රකාශ කරයි.

මෙවැනි ළමෙක් හැසිරෙන හැටි බලන්න

එම හැසිරිම ගැන ඔබට අමුත්තක් තේරෙනවද?

මෙම රෝග ලක්ෂන ගැන තව තොරතුරු ඉංග්‍රීසියෙන් මෙම වෙබ් අඩවියෙන් දැනුමක් ලබා ගත හැකිවේ.

විඩියෝ කීපයක් බලා ගත හැකි තැනක් (ෆයර්ෆොකස් වලින් නැරභිය නොහැක)


මෙම විඩියෝ බලා ගැනිමට තමාගේ විද්‍යුත් ලිපිණය සමග ලියා පදිංචි විය යුතුය. මෙම චිත්‍රපටි වලින් ඔතිසම් ගැන පැහැදිලි අවබෝධයක් ලබා ගත හැකියි.




මෙම රෝගය ඇති ළමුන් හදා වඩා බලා ගැනීම ඉතා අපහසු කාර්යයක් විය හැකිවන අතර, ඔවුන් බොහෝ විට විශේෂ පාසැලකට යැවිය යුතු. ලංකාවේ, චිත්‍රා පටුමග, කොලඹ 5 දී, එවැනි පාසලක් තිබේ. එම පාසල මෙවැනි ළමුන් ගැන ප්‍රායෝගික දැණුමක් ඇති ලංකාවේ එකම පාසල විය හැකියි.

ලංකාවේ ඔටිසම් නම් ආබාධය ගැන දැණුම වැඩීමට ව්‍යාපාරයක් ඇත.

Friday, June 20, 2008

බ්ලොග් අඩවි සහ නීතිය

බ්‍ලොග් අඩවි තුරුදැල ආශ්‍රිතව නව නිපදවූ අදහස් දක්වන ක්‍රමයකි. එනිසා එයට අදාල නීති රීති තවමත් ලියවී නැත. කෙසේ වුවද, සිංහළ බ්‍ලොග් කරුවන් වන අප මේ ගැන විපරමින් සිටිය යුතුයි. බ්‍ලොග් කිරීමේ නිදහස රැක ගත යුතුයි.

2006 වසරේදී බ්ලොග් සටහනක ලියා තිබූ දෙයකින් චරිත ඝාතනයක් වූ බව කියමින් ඇමෙරිකාවේ, නඩු දැමිණ. ඊයෙ පෙරේදා Associated Press news service (the "AP wire") නම් සමාගම, Drudge Retort බ්ලොග් අඩවිය තමාගේ පුවතක කොටසක් පළකල බවත්, එසේ කිරීම නීති විරෝදි බවත්, එයට ලින්ක් කිරීමට පමණක් ඉඩදිය හැකි බවත් ඔවුන් දන්වා ඇත.

වත්මන් නීති අනුව, Drudge Retort බ්ලොග් අඩවිය කිසිම වරදක් නොකල කියලයි නීතිය දන්නා අය කියන්නේ. බලොග් කරන අය මේ නීතිමය පියවරට තද විරෝදය දක්වා තිබෙනව.

අපට මෙම බලපෑම් වැදගත් නොවුණත්, ඒ ගැන මදක් සිතන එක හොඳයි!


මෙන්න AP කතාව

බ්ලොග් කිරීමෙන් විය හැකි අසිරිමත් ප්‍රතිඵල :-)


බ්‍ලොග් අඩවි සබැදි නීති

Thursday, June 19, 2008

දඬුවම, මනසට අහිතකර ද?

වේවැල් කෝටු නාරං සියඹලා අතු
කිතුල් පොල් ඉරටු වැල් කසඹිලිය අතු
මෙ හැම ඉපල් මගෙ දෑතට නොපෑ යුතු
පමා නොවී එමි අකුරට මෙයින් මතු

පාසැල් අවදියේ ගුරුවරුන් ගෙන් අපට නොයෙක් විදියේ දඬුවම් නොලැබුණු අය සුලභය. වත්මන් පාසල් තුල මෙවැනි දඬුවම් ළමුනට අහිතකර බවත්, ඔවුනගේ මනසට අහිතකර පමණක් නොව, එය ඔවුනගේ වැඩිහිටි ජීවිතයට පවා බලපා හැකි වගක්, ළමුන්ගේ මානසික රෝග පිලිබඳ විශේෂ ඉගෙනීමක් කර ඇති සමහරු කියයි. දැන් පාසැල් වල ගුරු දෙගුරුන් ළමුනගේ දෑතට කිසිවක් පෑමට පෙර දෙවරක් සිතනු ඇත!

ඉතා ඉවසිලිවන්ත, කරුනාවෙන්, මෛත්‍රියෙන් පිරී ගිය හදවත් ඇති ගුරුවරුනට, දරුණුම, කම්මැලිම ළමුනද හොඳ සිසුන් බවට පත්කර හැකි බවට විශ්වාසයක් තිබෙනව වගේ මට පේන්නෙ. නමුත්‍ මෙය සත්‍ය ද? "කම්‍මැලි කොළ්ලන් " වැඩිවෙයි ද?

කම්මැලි කොළ්ලනේ
පොල්කටුව ගෙන අතටේ
පලයව් හිඟමනේ
තොපට නැත කිසි වැඩක් මෙතැනේ.

මෙහි අතුරු විපාක හෝ සාර්ථකත්වය සමාජයේ හැසිරීම හා දෙගුරුන්ට දක්වන ආදරය, කරුනාව හා දායාදයෙන් නුදුරු අනාගතයේ දැක ගත හැකිවේවි.

මිනිස් සිරුර - බුදු වදනින්

වෛද්‍ය විද්‍යාව, මිනිස් සිරුර ගැන සෑහෙන අවබෝධයක් ගොඩනැගීම, එම විදු දියුනුවට වැදකත් අත්තිවාරමක් වීය. සිරුර පලමුව කොටස් වලටද (හිස හා ගෙල, උදරය යනාදී වශයෙන්), පද්ධති වලටද, ඉන්පසු ඉන්ද්‍රියන් වලට, පටක වලට, ශෛල වලට හා වර්ණ තනුක හා ප්‍රවේණ්‍යණු වලට දක්වා ව්‍යවච්ඡේද කරමින් මෙම කාර්යය තවමත් කෙරෙමින් පවතී. නමුදු වෙනත් වේද ක්‍රම සිරුර දිහා බලනුයේ වෙනත් විදියකටය.

බුදු රදුන් සිරුර විස්තර කලේ කෙසේද? මෙසේය.

සිරුර, ධාතු කිහිපයකින් සමන්විත බව මෙසේ විස්තර කලේය.

පඨවි ධාතුව - එනම් සිරුර තුල අභ්‍යන්තරව හෝ බාහිරව ඇති සියලුම තදවූ ඝණ වූ දේ ( කෙස්, මස්, ඇට, ඇට මිදුලු පෙනහලු යනාදී)

ආපෝධාතුව - එනම් සිරුර තුල අභ්‍යන්තරව හෝ බාහිරව ඇති සරල වශයෙන් ද්‍රව ගතිය ඇතිදේ ( පිත, සෙම, සැරව, ලේ යනාදී)

තේජෝධාතුව - එනම් සිරුර තුල අභ්‍යන්තරව හෝ බාහිරව ඇති උණුසුම, දවන ගතිය, දිරවන ගතිය.

වායෝධාතුව* - එනම් සිරුර තුල අභ්‍යන්තරව හෝ බාහිරව ඇති සුළඟ හෙවත් වායුව

ආකාශ ධාතුව - එනම් සිරුර තුල අභ්‍යන්තරව හෝ බාහිරව ඇති අවකාශයයි (ඇස්, කන්, නාස ආදී සිදුරු සහිත තැන්වල)

මෙම විස්තරය සිරුර ගැන වෙනත් විදියකින් බැලීමකි. එය සිරුරේ ඇතිවන රෝග ආබාධ විස්තර කිරීමටත්, සිරුර මැදිහත් කොට භාවනාවේ යෙදීමටත් අගනේය.

*වායු ධාතුව තව මෙසේ විසිතර කරමින් - යම් කෙනෙකුගෙ සිරුරේ ඉහලට යන වායුවක්ද, පහලට යන වායුවක්ද, කුසතුළ ඇති වායුවක්ද, බඩවැළ් ඇතුලත ඇති වායුවක්ද, අත්පා හැකිලීමට හා දිග හැරීමට උපකාරී වන වායුවක්ද, ආශ්වාස ප්‍රාශ්වාස වශයෙන් වායුවක්ද ඇත.

Wednesday, June 18, 2008

අභ්‍යන්තර පරිසර දූෂණය

පරිසරය, දූෂණය වෙමින් පවතින බව දැන් කවුරුත් දන්නා කරුනකි. නමුත් අපි නොසලකන තවත් පරිසරයක් තියෙනව. අප සිරුර තුල ද පරිසරයකි. එයද දූෂණය වෙමින් පවතී. එම පරිසරය පිට පරිසරය මෙන් නොව, පහසුවෙන් බිදෙන පරිසරයකි. එහි උෂ්නත්වය, pH මාපාංකය, ලවන ප්‍රමාණය සහ ඒවා අතර සමතුලිතතාවය, ජීවී බව තබාගෙන වෙනස් විය හැක්කේ අල්ප වශයෙනි.

ආහාර වල ඇති නොයෙක් අහිතකර කෘත්‍රිම රසායනික ද්‍රව්‍ය අප සිරුර තුලට යයි. හුස්ම ගන්නා විටද එසේමයි. කෘත්‍රිම ආහාර සහ බීම වර්ග ගන්නා අය දැනුවත්වම ඔවුනගේ ඇතුලු පරිසරය දූශනය කරයි. වතුර බොනව මදි. නුසුදුසු කෑම වර්ග අනවශ්‍ය ප්‍රමාණයක් අනුබව කරනව. කැලරි වැඩියි. තෙල් මේද වැඩියි.

කොහොම හරි, සෑහෙන්න නිරෝගී යැයි කිව හැකි තත්ත්වයක ඉන්නෙ අප සිරුරේ ඇති පුදුම සැකසීමට ඇති හැකියාව නිසයි. නමුත් මෙතනත් ලොකු කාල බෝම්බයක් ටික් ටික් ගානව......

Friday, June 13, 2008

අංග විකල අයට ප්‍රවේශය දියුණු කරන්න නිදහස් මෘදුකාංග










ඇස් පෙනීමේ දුර්වලකම් හා අත්වල දෝශ ඇති අයට පරිගනක භාවිතයට උදව් කිරීමට භාවිතා කල හැකි විවෘත මෘදුකාංග කිහිපයක් ගැන තොරතුරු ටිකක් මෙන්න. මේවාට ඉංග්‍රීසියෙන් "assistive technologies" හා "accessibility" ලෙස හදුන්වනු ලැබේ.

උබුන්ටු නම් ගනූ/ලිනක්ස් මත ගොඩනැගුනු මෘදුකාංග පද්ධතිය, ඩෙස්ක්ටොප් එකට යොදවන්නේ ගනෝම් (Gnome). ගනෝම් වල ප්‍රවේශය දියුණු කිරීමට වෙනම ව්‍යාපාරයක් තියෙනව. Gnome accessibility project කියල.
ඉහත පිංතූර වලින් ස්ක්‍රීන් එක ලොකු කර පෙන්වන screen magnifier එක්ද, ඔන් ස්ක්‍රීන් යතුරැ ලියනය on screen keyboard ද, හෙඩ් මවුස් සහ කතා කිරීමෙන් පරිගනකය භාවිතා කරන කෙනෙක්ද පෙන්වනු ලැබේ.

යතුරු ලියනය භාවිතාව පහසු කිරීමට අනතුරුව, යතුරක් ගොඩක් වෙලා ඔබාගෙන සිටියොත් එකම අකුර දිගටම වදින්නෙ නැතිවන පරිදි සකස් කල හැකිය. system - preferences - accessibility- keyboard accesibility preferences වලට ගොස් මෙවැනි වෙනස් කම් හා "මවුස්" භාවිතයට වෙනස් කරගත හැකි වනව. තවද system - preferences - accessibility-Assitive Technology Preferences menu වලින් තව නොයෙක් දේ කල හැකයි. පෙනෙන සමහර කොතස් ලොකු කර පෙන්වීම(magnifier), ස්ක්‍රීනය මත පෙනෙන දේ ගැන ශබිද මගින් හෝ කතාවෙන් ඇඟවීම ද, බ්රේල් යතුරු ලියනයකට යැවීමද (screenreader) යතුරු ලියනය ස්ක්‍රීනය මත පෙන්වීමද කෙරේ.

ෆයර්ෆොක්ස් firefox 3 තුලද මෙම තාක්ෂනය දැන් ග්නෝම් 2.2 හරහා යෙදවිය හැකවී ඇත. මෙමගින් Accessible Rich Internet Applications (ARIA)(http://www.w3.org/WAI/intro/aria) and Live Regions (http://www.w3.org/TR/wai-aria/#liveregions) යන නව වෙබ් තාක්ෂන ගනෝම් හා ෆයර්ෆොක්ස් වල භාවිතා කල හැකිවේ. ගනෝම් මෙවැනි දේ කිරිමත භාවිතා කරනුයේ ඔර්කා orca නම් ඔවුන්ගේ තාක්ෂනයකි. braille බ්රේල් නම් ඇස් නොපෙනෙන අය කියවීම භාවිතා කරණ ක්‍රමයට තනන ලද උතුරු ලියනද භාවිතා කිරීමට පුලුවන. තව සමහර අයට යම් පාට නොපෙනේ - ඔවුනට සුදුසු වෙනස් කිරීම් විශේෂ "පෙරනයන්" හෝ filters වලින් කල හැක.
ගනෝමි ගේ කෙරෙන වැඩ ගැන මෙතෙන
http://developer.gnome.org/projects/gap/



kde නමි ඩෙස්ක්ටොප් එකද මෙවැනි දෙයක් කරනව.
http://accessibility.kde.org/
ස්ක්‍රීනය මත ඇති අකුරු ශබ්ද නගා කියවීමටද පුලුවන (text to speech).

voice command recognition යන තාක්ෂනය කරන්නේ මයික් එකකින් ඩෙස්ක්ටොප් එක පාලනය කිරීමටයි. speech recognition වලින් අප කියනදේ ලියවෙනව. දැනට මෙම අන්තිමට කී තාක්ෂනය විවෘත මෘදුකාංන අතර නැත. නමුත් එම විවෘත නොවන මෘදුකාංග අතර ඉහලින්ම ඇති Dragon Naturally Speaking , වින්ඩෝස් හා ලිනක්ස් යන දෙකේම යෙදවිය හැකිය.

ඩෑෂර් Dasher යනු මවුස් පමණක් යොදා ලිවීමට පුලුවන් මෘදුකාංගයකි (එහි සිංහළත් තියෙනවා). එනිසා ඔලුවට සවිකල මවුසයකින් හෝ කකුලින් වැඩකල හැකි එකකින් අකුරු ලිවිය හැකිවේ. මෙන්න ඩෑෂර්
http://www.youtube.com/watch?v=0d6yIquOKQ0

ගනෝම් වොයිස් වැඩකරන හැටි මෙතන.
http://www.youtube.com/watch?v=w1pyw4fRJH0

ස්ක්‍රීන්රීඩරයක් වැඩ කරන හැටි බලන්න.

http://www.youtube.com/watch?v=wfjD06aOxts&feature=related

කතාවෙන් පරිගනකය පාලනය කිරීමට විවෘත මෘදුකාංග යොදවීම තව ඉදිරියට ගෙනයාමට මේ අය වෙහෙසෙයි.
http://voxforge.org/

ෆෙස්ටිවල් නමැති කතාව පරිගනකයක් හා එක්කරණ සුසැටිය ගැන යමක් දැන ගන්න.
http://www.cstr.ed.ac.uk/projects/festival/